Ebül'ulâ el Mevdûdî-2 44.Madde

44 — Mevdûdî, (İslâmda İhyâ Hareketleri) kitâbının birinci baskısında, islâm dînine ve Ehl-i sünnet âlimlerine iftirâlar yapdı. Pâkistândaki doğru îmânlı müslimânlar, kendilerini savunmağa başladılar. Onun iftirâlarını, sapık düşüncelerini vesîkalarla red etdiler. Bu haklı cevâblar karşısında şaşkına dönen Mevdûdî, kitâbına çeki düzen vermek zorunda kaldı. Yazılarının bir kısmını değişdirerek, bir kısmını da câhilce te’vîllere kalkışarak yeniden basdırdı. Yeğitliğine leke sürdürmemek için, (Yanlış anlaşılan yerleri tekrâr gözden geçirip, kalb kırıcı tenkîdleri önlemeğe çalışdım) önsözünü de kitâbının başına koydu. Fekat, bu kitâbında da, Ehl-i sünnet âlimlerine müslimânlar tarafından sunulmuş olan (imâm, Huccetül-islâm, Kutbül-ârifîn, Şeyhul-islâm) gibi saygı kelimelerine dil uzatmakdan, Ehl-i sünnet âlimlerini bu yüksek derecelere lâyık görmediğini açığa vurmakdan vaz geçmedi. Fekat kendisi, Ehl-i sünnetden ayrılmış olan, doğru yoldan sapıtmış olduğu vesîkalarla ortaya çıkarılmış bulunan ibni Teymiyyeyi ve Abdühu överken ismlerinin başına İmâm, Üstad kelimelerini yazmakdan geri kalmamışdır. Ehl-i sünnet âlimleri için çok gördüğü saygı kelimelerini, bunlara bol bol ihsân etmekdedir. Kimlere hangi saygı kelimelerinin kullanılabileceği İbni Âbidîn, beşinci cild, dörtyüzsekseninci sahîfesinde geniş bildirilmekdedir.

(İslâmda İhyâ Hareketleri) kitâbının baş tarafında: (İslâm dîni, dinsiz felsefeden büyük farkı olan, kendine mahsûs bir felsefe ortaya koyar. Kâinât ve insan hakkındaki bilgileri dinsizlerin bilgisine temâmen zıddır) diyor. İslâm dîninde felsefe bulunduğunu ve islâm âlimlerinin feylesof olduklarını anlatıyor. Bu sözleri, Avrupalıların islâmiyyeti dışardan görerek anlamalarına ve anlatmalarına benzemekdedir. İslâm âlimlerinin feylesof derecesine düşürülmeleri, islâm âlimlerinin büyüklüklerini anlamamak olduğu, (Se’âdet-i Ebediyye) kitâbında ve (Herkese Lâzım Olan Îmân) kitâbının 450.ci sahîfesinde uzun bildirilmişdir. Lütfen oralardan okuyunuz!

İslâm bilgileri ikiye ayrılır: Din bilgileri, fen bilgileri. Dinde reformcu, din bilgilerine (skolastik bilgiler) demekdedir. Fen bilgilerine (rasyonel bilgiler) diyor. İslâmın fen bilgileri müşâhede, tedkîk ve tecribe ile elde edilmekdedir. Avrupa ve Amerikadaki dinsizlerin kâinât ve insan üzerindeki fen bilgileri de böyledir. Bunları birbirinden temâmen zıd diyerek ayırmak, islâmda fen bilgisi olduğunu inkâr etmek demek olur. Bu da, kaş yaparken göz çıkarmağa benzer. Yüce islâm âlimi İmâm-ı Gazâlî hazretlerinin (Câhillerin dîne yardım etmeğe kalkışması, dîne fâide değil, zarar verir) sözünü burada yazmak yerinde olmakdadır.

Otuzüçüncü sahîfesinde: (Hilâfet müessesesinin za’îflemesine sebeb olan iki şeyden biri, hazret-i Osmânın, selefleri kadar liderlik ehliyyetine mâlik bulunmamasıydı) diyor.

Bu sözü ile, hazret-i Osmâna idârecilikde leke sürmeğe kalkışıyor. Seyyid Kutb adındaki Mısrlı yazar da (Adâletül-ictimâiyyetü fil-islâm) kitâbında, hazret-i Osmâna böyle saldırmakdadır. Hazret-i Ömerin tavsiye etdiği ve Eshâb-ı kirâmın sözbirliği ile seçdiği ve hadîs-i şerîflerle üstünlüğü bildirilen Zinnûreyn hazretlerine dil uzatmak, bunun pek büyük bir suç olacağını anlıyamamak kadar câhil olmanın, yâhud islâmiyyeti perde arkasından sinsice yıkmağa kalkışmanın alâmetidir. Çünki, Eshâb-ı kirâmın hepsi: (İnsanların en üstünleri, benim asrımda yaşıyanlardır) ve (Eshâbım gökdeki yıldızlar gibidir, herhangi birine uyarsanız hidâyete kavuşursunuz) ya’nî kazanırsınız, hadîs-i şerîfleriyle ve (Kâfirlere karşı çok şiddetlidirler) ya’nî herbiri çok kuvvetlidirler âyet-i kerîmesi ile övülmekle şereflenen birer kahramandırlar. Hazret-i Osmânı, hilâfet müessesesinin za’îflemesine sebeb göstermek, bu şerefleri anlıyamıyanların yapacağı bir şeydir. Târîh meydândadır. Hazret-i Osmân zemânında alınan memleketlerin sayısı, öncekilerden kat kat fazla idi. İslâm toprakları, Filipinlerden Tunusa kadar genişlemişdi. İdârî, askerî ve sosyal sâhada yapdığı ilerlemeleri anlatmağa bu kitâbımızın hacmi müsâid değildir. Hazret-i Osmânın idârî, askerî ve ekonomik sâhalardaki çalışmaları ve başarıları (Hak Sözün Vesîkaları) kitâbı beşinci kısmında uzun bildirilmişdir. Lütfen oradan okuyunuz! Hazret-i Osmânın şehâdetini ona kusûr gösterenler, İsrâil oğullarının şehîd etdiği Peygamberler için ve (Benim çekdiğim eziyyet kadar, hiçbir Peygamber sıkıntı çekmedi) hadîs-i şerîfi için ne düşündüklerini açığa vurmakdadırlar. Hazret-i Ömerin de, bir köle tarafından şehîd edilmesine dil uzatmamaları, müsâid ortamı bulamadıklarından ileri geldiği besbellidir. Bu câhillere tekrar bildirelim ki, Eshâb-ı kirâmın hepsi mükemmel lider, kahraman birer mücâhid idi. Mekkede, i’dâm sehpâsındaki konuşmasında, düşmanlara meydan okuyan Habîb hazretlerinden, Şâm fâtihi Ebû Ubeydeye ve İstanbula gelen ordunun mücâhidleri arasında bulunan hazret-i Hâlide varıncaya kadar, herbirinin her bakımdan üstünlüklerini yazmak birer destân teşkîl eder.

(Peygamber ölçülerine uygun olan hilâfet, zâlim saltanatlara geçdi. Hükümranlık, bir kerre dahâ Allaha karşı olanların eline geçmiş oldu. İslâmiyyet iktidardan uzaklaşdırılmış bulunuyordu. Ateizm, iktidar ve hâkimiyyeti hilâfet nâmı ile gasbetdi. Hükümdarlara, Allahın dünyâ üzerindeki gölgesi denildi) gibi sözler, îmânı olanların ağzına ve kalemine yakışacak şeyler değildir. Eshâb-ı kirâmın büyüklerinden olan hazret-i Muâviyeye karşı böyle çılgınca kelimeler kullanan ve yeryüzündeki müslimânların son halîfesi Sultân Muhammed Vahîdeddîn hâna kadar gelen yüzlerce halîfeye “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” küfr damgası basan bu saçma yazılara cevâb vermeğe değmez. Sultânların, zıllullah olduğunu bildiren hadîs-i şerîfi evirip çevirip te’vîle kalkışması ve Ehl-i islâmı Allahü teâlâyı cism olup, gölge yapar sanacak kadar ahmak yerine koyması, kendisini düşdüğü çukurdan kurtaramaz. İslâm halîfelerinin hepsi müslimândı. Hele Osmânlı halîfeleri, islâmiyyete sâdık bende olmakla iftihâr etmişlerdir. Osmân Gâzînin “rahmetullahi teâlâ aleyh”, birçok kitâblarda, meselâ (Kısas-ı Enbiyâ)da yazılı olan vasiyyetnâmesini okuyan, bunu iyi anlar.

(Müteaddid mezheblerin zuhûruna sebeb olan skolastik düelloyu, mu’tezile akîdesini, ateist ve septik temâyülleri teşvik eden, yukarıda bildirdiğimiz şartlar oldu) diyor. Mezheblerin zuhûrunu, fitne ve fesâd şartlarına bağlaması da, şaşılacak şeydir. Mezheblerin zuhûr edeceğini Resûlullah haber verdi. Bunların, meydâna çıkmasının, Allahdan rahmet olduklarını beyân buyurarak, dört mezhebi övdü. Mezhebler dünyâlık şartlarla doğmadı. Dînî, ilmî, ilâhî sebeblerle meydâna çıkmışdır. İslâmiyyeti dışardan görenler, özüne işleyemiyenler, mukaddes ve ma’nevî tezâhürleri maddeye ve görünüşe bağlamak çabasındadır.

Mevdûdî perde arkasından tesavvufa da şiddetle çatmakda, (Yunan, Îrân ve Hind semâlarından gelen felsefe, edebiyyât ve ilm paylaşıldı. Müslimânlığı kabûl eden müşrik cem’iyyetlere mensûb halklar, birçok müşrik inancını ve fikrlerini berâberlerinde getirdiler. Putperestliği islâma sokarken, dünyâya düşkün olan âlimler de onlarla elele çalışdı. Kabrlere ve Evliyâya ibâdet etmeğe yer vermek düşüncesiyle, âyetlerin ma’nâları tahrîf edildi. Hadîsler yanlış anlatıldı) diyor.

Bu sözleri de, başdanbaşa yalan ve iftirâdır. Yunan, Îrân ve Hind felsefesi, İslâmın hiçbir temel kitâbında yer almamışdır. Bil’akis, Ehl-i sünnet âlimleri bunlara birer birer cevâb vermiş, İslâma uymıyanları red etmişdir. Hele onların sözlerine islâm edebiyyâtı yanında, edebiyyât kelimesini söylemeğe bile tenezzül eden olmamışdır. Mevdûdî, bu yazıları ile, eğer yetmişiki bozuk fırkalara yâhud câhil halk arasındaki bid’atlere çatmak istiyorsa, bunlara islâmiyyet ve din âlimleri ismi altında saldırması da, düşüncesinin iyi olduğunu göstermez. Çünki, bunların hiçbiri islâmiyyeti temsîl edemez. Ehl-i sünnet âlimleri, her asrda, onlara (Emr-i ma’rûf) yapmış, iyi olan taraflarını, yanlış ve kötü olanlardan ayırmışlardır. Bu yolda, binlerle kitâb yazmışlardır. Mevdûdî gibilerin yardımlarına ihtiyâç bırakmamışlardır. Mevdûdî, islâmiyyete yardım etmek istiyorsa, birkaç câhilin, birkaç sapığın bozuk sözlerini ve işlerini ileri sürerek, Ehl-i sünnet âlimlerinin ışık saçdığı, islâmiyyetin en parlak asrlarını bozuk, karanlık göstereceği yerde, o mubârek âlimlerin nasîhatlarını, îkâzlarını meydâna çıkarmalıdır. Böylece, müceddid kelimesine verdiği ma’nâda samîmî olduğunu da göstermiş olur. Hem de, islâmiyyete hâlis hizmet etmiş olur. Fekat, o böyle yapmak istemiyor. Îrânlıların kötü âdetlerinin müslimânlar arasında yayıldığını, böylece islâmiyyetin bozulduğunu öne sürüyor. Bu konuda da fikrleri şaşırtmakda, olayları yanlış anlatmakdadır.

Evet, Îrânın ve Romanın kötülükleri karışdı. Bu, bir târîhî hakîkatdir. Fekat islâmiyyete değil, islâmiyyetden evvel yaşıyan arablar arasına karışmışdı. Hattâ onun dediği gibi, putperestlik de Kâ’beye kadar girmişdi. Zâten bunun içindir ki, Peygamberimiz “aleyhisselâm” meydâna çıkıp da, iyilikleri emr ve kötülükleri yasak etmek vazîfesine başlayınca, hemen bütün arablar düşman oldu. Hepsi acınacak bir hâlde idiler. Arab yarımadası, cehâlet ve dalâlet içinde idi. İyi sözü anlıyamadılar. Se’âdete çağıran yüceÊPeygamberi “salevâtullahi teâlâ ve teslîmâtihi aleyhim ecma’în” red etmekden çekinmediler. İslâmiyyetden önce, ateşe tapan Îrânlıların ve puta tapan Romalıların kötülükleri, Arabistân yarımadasına yayılmışdı. Îrânda (Mejdek) adındaki bir kimse, yeni bir din uydurarak, mal ve kadın ortaklığını heryere yaymışdı. Mülkiyyet hakkını yasaklamışdı. Bugünkü komünistliği dahâ o zemân Îrâna yerleşdirmişdi. Îrânın sosyal hayâtını ve ahlâkını altüst etmişdi. Sonra (Nûşirvân) Şâh, bu kötü akıntıyı durdurmağa çalışdı.

Romalılara gelince, bunların ahlâkı dahâ kötü olmuşdu. Bu kötülük, Yunanlılardan gelmişdi. Kıyrevanlı (Aristip) adındaki bir feylesof, bir ahlâk teorisi kurarak, hayâtın ve ahlâkın gâyesi, zevk ve safâdır. Herşeyden lezzet almakdır. İnsanın ihtirâsını, arzûlarını, lezzetlerini yerine getiren herşey iyi şeydir. İnsan bunların peşinde koşmalıdır diyordu. Bu ise, ahlâkın iflâsı demekdi. Gayr-i meşrû’ olan lezzetler nasıl iyilik olabilir? Yalnız bunun için çalışanlar, gâyelerine kavuşabilmek için, hırsızlık, hiyânet, iffetsizlik ve adam öldürmek gibi kötülükleri hoş görüyorlardı. İşte Yunan medeniyyetinin ahlâk prensibi böyle idi. Dinsiz olan medeniyyet böyle olur. Bu yolda olanlar çok kimseleri ye’se ve intihâra sürüklemişdi. Çünki, herkes, elemsiz, kedersiz olamaz. İstediği lezzete kavuşamaz. Gâyesine kavuşamayınca, hayâtdan kurtulmak ister. Bu yolda olanlardan (Ajeryas) adındaki bir Yunan feylesofu, zevk ve safâ gâyesine kavuşamıyanların, intihâr etmesini yiğitlik sayarmış. Söylediği heyecânlı nutkların te’sîri ile, dinleyicileri arasında hemen intihâr eden olurmuş. Yirminci asrda da aşağı bir lezzete, şehvânî bir isteğe kavuşamadığı için, karşısındakini öldürenler ve intihâr edenler çoğalmışdır. İşte bu yüzden, Yunanlılar ve Romalılar zevk ve safâya dalmışdı. Bunun sonu, sosyal hayâtın bozulması, ekonominin yıkılması olmuşdu. İki medeniyyet de böylece sönmüşdü. Romalılar bu kötü huyları Arab yarımadasına da götürürken, islâmiyyet imdâda yetişdi.

İslâmiyyet gelince, Arab yarımadasındaki cehâlet bulutları dağıldı. Fazîlet ve irfân ışıkları parladı. İnsanlar ve kabîleler arasına kardeşlik yerleşdi. Asrlarca geride kalmış olanlar, Resûlullaha “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” itâ’at ederek yükseldiler, kuvvetlendiler. Bir zemânlar saltanatlarına hayretle bakdıkları şâhlara, krallara meydân okudular. Memleketlerini alarak islâm medeniyyetini oralara yaydılar. Târîh meydândadır! Kitâblar, vesîkalar, eserler ortadadır!

Mevdûdî, (İslâmda İhyâ Hareketleri) kitâbının 37. nci sahîfesinde: (Yunan felsefesi ve manastır hayâtına âid ahlâk ve umûmî olarak hayâta karşı kötümser davranışlar, müslimân cem’iyyetlerde tabî’î bir hâle geldi. Böylece, islâmî ilmi ve edebiyyâtı dalâlete sürükledi ve monarşiyi destekledi. Bütün dînî hayâtı yalnızca birkaç muayyen âyin ve merâsime inhisâr etdirdi) diyor.

Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” her asr başında bir müceddid geleceğini ve dîni kuvvetlendireceğini müjdeledi. Böyle de oldu. İslâmiyyet her asrda, Ehl-i sünnet âlimlerinin “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” önderliği ile, her sâhada beşeriyyete ışık saldı. Medeniyyete kaynak oldu. Mevdûdî, hayrân olduğu İbni Teymiyyeyi, bir güneş yapabilmek için, koca islâm medeniyyetini yok etmeğe, hadîs-i şerîflerle övülen Tâbi’înin ve sonraki asrın nûrlu semâlarını karanlık göstermeğe çalışmakdadır. İslâm kitâblarını ve Avrupada insaflı kalemler tarafından yazılmış olan doğru târîhleri okuyanlar, onun bu yıkıcı taktiğini anlamakda güçlük çekmezler.

Yukarıda bildirdiğimiz hadîs-i şerîfdeki müceddid kelimesinin ma’nâsını da, Ehl-i sünnet âlimlerinden ayırmağa uğraşmakdadır. Ehl-i sünnet âlimlerinin, meselâ İmâm-ı Rabbânî hazretlerinin, hadîs-i şerîfde haber verilen Mehdî için, üçüncü bin yılın müceddidi olacakdır demelerine de çatmakdadır. Bu arada, müslimânlara, tesavvufculara, (eski tip müte’assıb kimseler) diye hakâret etmekdedir. (Ma’neviyyât, muska ve düâ ile cihâd kazanılacak, beddüâ ile tanklar imhâ edilecek) diye mukaddes inanışlarla alay etmekdedir. Böyle inanan hakîkî müslimânlara avâm, câhil damgasını basmakdadır. Hazret-i Mehdînin bu ma’nevî değerlerden uzak, (hayâtın ana problemlerinde derin nüfûza sâhib, modernlerin en moderni) olacağını savunmakdadır. Onun getirdiği yeniliklere karşı, âlimlerin ve tesavvufcuların feryâd edeceğinden korkduğunu bildirmekdedir. Hâlbuki, âhır zemânda Mehdî hazretlerinin çıkacağı ve Îsâ aleyhisselâmın gökden inerek ikisinin buluşduğu yıllarda, yer yüzünde islâm âlimleri kalmıyacak, islâm bilgileri ortadan kalkmış olacakdır. Mevdûdînin hadîs-i şerîflerle övülmüş olan ilk zemânlara yüklemeğe uğraşdığı cehâlet, sapıklık, âhır zemânda hâsıl olacakdır. Böyle olacağını, hadîs-i şerîfler bildirmekdedir. Mevdûdî gibilerin Ehl-i sünnete saldırmaları, Ehl-i sünnet bilgilerini söndürmeğe çalışmaları da hadîs-i şerîfde bildirilen o kara günlerin yaklaşdığını göstermekdedir. Mehdî hazretleri çıkıp Ehl-i sünnet bilgilerini tâzeliyeceği zemân, işte o mezhebsizler, o sapıklar, o dinde reformcular, kendisine karşı koyacaklar, feryâd edeceklerdir. Mehdî hazretleri de, onları kılıçdan geçirecekdir. İmâm-ı Rabbânî “kaddesallahü teâlâ rûha-hül’azîz”, birinci cildin ikiyüzellibeşinci mektûbunda, Mehdînin Medînedeki sapık din adamlarını öldüreceğini yazmakdadır. Mevdûdî, Mehdînin, (tabî’at üstü hareketler, ya’nî kerâmetler, ilhâm ve rûhânî başarılar sâhibi olmayıp, diğer inkılâbcı liderler gibi mücâdeleci bir adam) olacağını sanmakdadır. (Mehdî, yeni bir fikr ekolü vücûde getirecek) ve (Bu dünyâda, Lenin ve Hitler gibi, günâhkâr liderler görüldüğü gibi, fazîlet sâhibi bir lider de meydâna gelecekdir) demekdedir.

Ehl-i sünnet âlimlerinin bildirdiklerinden, çok konuda ayrılan Mevdûdî, Mehdîyi de herhangi bir lider olarak düşünüyor. Büyük âlim Ahmed ibni Hacer-i Mekkî “kaddesallahü teâlâ rûhahül’azîz” (Elkavlül-muhtasar fî alâmât-il Mehdî) kitâbında, Mehdînin ikiyüze yakın alâmetini bildirmekdedir. Bu alâmetleri hadîs-i şerîflerden çıkarmışdır. Bu kitâbı okuyup anlayabilen bir kimse, Resûlullahın haber verdiği hakîkî Mehdî ile Mevdûdînin şekllendirmeğe özendiği hayâlî Mehdî arasındaki farkları kolayca görebilir.

(İslâmda ilk müceddid Ömer bin Abdül’azîz idi) diyor. Bu da, Mevdûdînin kısa görüşüdür. Ömer bin Abdül’azîz, ilk yüzyılın müceddidlerinden biri idi. Fekat, ilk müceddid değildi. İslâm âlimlerinin ve târîhcilerin sözbirliği ile bildirdiğine göre, ilk müceddid, hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîkdır. Resûlullahın vefâtından sonra, Arabistân yarımadasında, mürted olanları kahr eden, yeni müslimân olanlar arasında yayılmağa başlayan fitne ve fesâdı kaldıran odur “radıyallahü anh”.

Ellidördüncü sahîfede: (Ömer-i sânînin vefâtını müteâkib iktidârın dinsiz ellere geçmesi, İslâmın yoluna engel olarak çıkdı. Fekat Emevî ve Abbâsîler islâmın inkişâfını önleyemedi. Hadîs ve fıkh âlimleri rasyonel ilme âşina bulunmadıkları için, islâmî sistem muâsır fikr temâyüllerinin ışığı altında tefsîr ve îzâhdan mahrûm kaldılar. Kötü te’sîrlere mürâce’atdan başka ellerinden birşey gelmedi. İmâm-ı Ebül Hasen-i Eş’arî ve sonra gelenler de muvaffak olamadılar. Çünki skolastik ilme sâhib olmalarına rağmen rasyonel ilmde yetişmemişlerdi. Mu’tezileye muhâlefetde o kadar ileri gitdiler ki, dinde yeri olmayan şeyleri dîne sokdular. Âlimler ve hükümdârlar ve halk kitleleri hep birlikde Allahü teâlânın kitâbına ve Peygamber efendimizin sünnetlerine karşı sırt çevirdiler. Devleti yöneten ma’hud bir zümrenin lüks hayat, hırs ve tama’ gâyesi ile açdıkları harbler sebebi ile vahîm bir şeklde geri kalındı. İlm ve san’at yok oldu. Bu sırada İmâm-ı Gazâlî yetişdi. Bağdâd halîfesinin i’timâdını kazandı. Fekat o, serâydan uzaklaşıp Yunân felsefesini red etmeğe çalışdı. [Ehl-i sünnet içindeki] bütün mezhebleri, za’îf tarafları için ve İslâma uymayan temâyülleri için tenkîd etdi. Çürümekde olan me’ârif sistemini ihyâ etdi. Dünyevî ilmler ile İslâmî ilmler birbirinden uzaklaşmışdı. Fekat o, hadîs ilminde eksikdi. Rasyonel ilmle aşırı uğraşmışdı. Tesavvufa da eğilmesi onun için noksanlıkdı. Bu üç tehlükeden kaçınarak, İslâmın fikr ve ahlâk rûhunu ihyâ işi İbni Teymiyyeye nasîb oldu.) diyor.

Evet, İslâm hükümdârları arasında, etraflarını saran dalkavukların, münâfıkların te’sîri ile zulme, günâha kayanlar olmuşdu. Fekat islâm âlimleri, kitâbları ile, sözleri ile emr-i ma’rûf yaparak, onları doğru yola çekmeğe çalışdılar. Böylece en kötüleri dahî dinsiz hükûmetlerin en iyilerinden dahâ âdil, dahâ fâideli olmuşdu. Bu hakîkati dünyâ târîhleri yazmakdadır. İngiliz lordlarından Davenportun kitâbını okuyanlar, Mevdûdînin yalnız yanıldığını değil, bir iftirâ, bir düşmânlık savaşında olduğunu kolayca anlıyabilir. Şunu önemle açıklamak isteriz ki, islâm halîfelerinin Eshâbdan olmıyanları zulm etmiş, günâh işlemiş olabilirler. Fekat, hiçbiri, aslâ kâfir değil idi. Hiçbir sûretle islâm düşmanı değil idiler. Hepsinin ilm hey’etleri, şeyh-ul-islâmları ve müşâvirleri vardı. Hiçbiri islâmın inkişâfına mâni’ olmayı hâtırına bile getirmemişdir. İslâma hizmet için çırpınmışlardır. Herbirinin sonraki nesle bırakdıkları câmi’ler, mektebler, medreseler, yollar, hastahâneler, çeşmeler, hamâmlar, köprüler, çeşidli hayr ve san’at müesseseleri, sayılamıyacak kadar çokdur. İzleri ve hattâ çoğunun kendileri meydândadır. Milyonlarla müslimân, bugün de bunlardan fâidelenmekdedirler. İnsanlık îcâbı olan kusûrlarını ileri sürerek, onları kötülemeğe kalkışmak, islâm düşmanlarının taktiğidir. İslâm âlimlerinin sultânlardan uzaklaşması, onların kötü olduğunu göstermez. Âlimler, (Zengine, zengin olduğu için yaklaşan, tevâdu gösteren kimsenin, dîninin üçde ikisi gider) hadîs-i şerîfine uyarak, her zenginden, her şöhret sâhibinden çekinmişlerdir. Fekat, onlara emr-i ma’rûf yapmakdan da geri kalmamışlardır. Bu ikisi arasındaki inceliği anlıyamıyan Mevdûdî, islâm âlimlerine ve halîfelerine çala kalem saldırmakdadır. Onların birkaç kusûrunu yazacağına, iyiliklerini, islâma hizmetlerini yazmak şerefine kavuşsaydı, cildlerle kitâb doldururdu. Hele Osmânlı halîfelerinin hepsi “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” âlim, sâlih ve âdil zâtlar idi.

Hadîs ve fıkh âlimlerini rasyonel bilgiden mahrum sanmak, islâm âlimlerinin büyüklüğünü anlamamak demekdir. İslâm âlimi demek, ulûm-i nakliyyede ictihâd derecesine varmış ve tecribî ilmlerde, kendi zemânında bulunmuş olanları iyi öğrenmiş ve kalb ma’rifetinde, vilâyet-i hâssa-i Muhammediyye mertebesine kavuşmuş bir zât demekdir.

Mevdûdînin islâm halîfelerine dinsiz diyecek kadar alçakça saldırması karşısında şaşıran gençlere doğruyu bildirmek için (Mir’ât-i kâinât) târîh kitâbının, halîfelerden ba’zıları hakkındaki yazılarını, değişdirmeden, aşağıya yazdık. Demîrînin, meşhûr kitâbında, (İvez) isminde, (Hulefâ-i râşidîn) ile Emevî ve Abbâsî halîfelerinin hâl tercemeleri uzun yazılıdır. Aşağıda, ismlerin önündeki sayılar, halîfelik sırasını, parantez içindekiler, hicrî doğum ve ölüm yıllarını göstermekdedir:

6: Mu’âviye “radıyallahü anh” yazarak, ona düâ ile başlıyan bu kitâbda diyor ki, Resûlullahın Kur’ân-ı kerîmi yazan kâtiblerindendi. Hayr düâlarını aldı. Aklı, zekâsı, afvı, sehâsı, idâre kudreti çok idi. Yumuşak huylu, heybetli ve cesûr idi. Sanki sultân olmak için yaratılmışdı. Sûdanı, Efganistânı, Hindistânın çok yerlerini, Kıbrısı ise bizzat kendi giderek aldı. İstanbula asker gönderdi. Hilâfeti sahîh idi.

Mezhebsizler, hazret-i Mu’âviyeyi “radıyallahü teâlâ anh” kötülemek için, hazret-i Alî ile “”radıyallahü teâlâ anh” olan muhârebesini öne sürüyorlar. Her muhârebede hâsıl olması gerekli bulunan acıklı hâlleri, bire bin katarak, anlatıyorlar. Ehl-i sünnet âlimleri “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” bunlara kitâba, sünnete ve akla uygun cevâblar verince, şaşırıp kalıyorlar. Oğlu Yezîdin kötülüklerini anlatmağa başlıyorlar. Halîfeliğin babadan oğula geçmesi gibi kötü bir çığır açdı. Hilâfeti sultânlığa çevirdi diyorlar. İbni Âbidîn, cemâ’at ile nemâzı anlatırken, (Bir müslümânın halîfe olması için, âlimlerden ve idârecilerden ileri gelenlerin seçmesi veyâ önceki halîfenin, bunu kendi yerine geçirmesi lâzımdır. Güç kullanarak, hükûmeti ele geçiren müslimânın da halîfeliği sahîh olur. Ebû Bekr “radıyallahü anh”, öleceği zemân hazret-i Ömeri halîfe yapdı. Eshâb-ı kirâmın hepsi “radıyallahü teâlâ aleyhim ecma’în”, bunu kabûl etdi) diyor. Görülüyor ki, Mu’âviyenin ve ondan sonra gelen bütün halîfelerin “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în”, yerlerine kendilerinin yetişdirdikleri ve nasîhat verdikleri oğullarını veyâ güvendikleri başkalarını halîfe yapmaları, islâmiyyete uygun, haklı bir işdir. Onun sonradan zulme başlaması, babasına bir kusûr olamaz. Hicretden ondokuz yıl önce doğdu. Altmış (60) senesinde vefât etdi.

[Mevdûdînin islâm halîfelerine ve Ehl-i sünnet âlimlerine çalakalem saldırması, hiçbir ilmî kıymet taşımadığı gibi, târihî ve dînî bilgilere de taban tabana zıddır. Sâf, temiz gençlerin, bu sözümüze tâm inanmaları için, Mevdûdînin çok övdüğü şâh Veliyyullâhın (İzâle-tül-hafâ) kitâbının beşyüzyetmişbirinci sahîfesini, fârisîden türkçeye terceme ediyoruz:

Mu’âviye bin Ebî Süfyân “radıyallahü anhümâ”, Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” Eshâbından biridir “radıyallahü anhüm ecma’în”. Sahâbe arasında güzel fazîletleri ile tanınmışdır. Onu kötü zan etmekden çok sakınınız! Ona dil uzatmak tehlükesine düşmeyiniz. Harâm işlemiş olursunuz! Ebû Dâvüdün bildirdiği hadîs-i şerîfde, (Eshâbıma dil uzatmayınız! Uhud dağı kadar altun sadaka verseniz, onların bir avuç arpa sadakalarının sevâbı kadar olamaz!) buyuruldu. Yine onun bildirdiği hadîs-i şerîfde, Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem” hazret-i Haseni göstererek, (Bu, benim oğlum, olgundur. Allahü teâlânın bunun vâsıtası ile, ümmetimden iki orduyu barışdırmasını umarım) buyurdu. Tirmüzînin bildirdiği hadîs-i şerîfde, hazret-i Mu’âviye için, (Yâ Rabbî! Onu hâdî ve mühdî eyle!) buyuruldu. Ya’nî, onu doğru yolda bulundur ve başkalarının da doğru yola kavuşmalarına vâsıta yap buyurdu. İbni Sa’d ve İbni Asâkirin bildirdikleri hadîs-i şerîfde, hazret-i Mu’âviye için, (Yâ Rabbî! Ona kitâb öğret ve memleketlere sâhib et ve azâbdan koru!) buyuruldu. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, onun halîfe olacağını biliyordu. Ümmetine çok acıdığı için, başlarına geçecek olanın doğru yolda bulunması ve doğru yola götürmesi için düâ etmesi îcâb edeceği meydândadır. Hazret-i Hasenin “radıyallahü teâlâ anh” bildirdiği ve Deylemînin haber verdiği hadîs-i şerîfde, (Birgün gelir, Mu’âviye devlet reîsi olur) buyuruldu. Hazret-i Mu’âviye buyuruyor ki, Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” bana, (Ey Mu’âviye! Devlet başkanı olduğun zemân, iyilik et!) buyurduğu günden beri, halîfe olacağım zemânı bekliyordum. Eshâb-ı kirâmdan Ümm-i Hirâmın bildirdiği hadîs-i şerîfde, (Ümmetimden ilk olarak, denizde gazâ edenler, elbette Cennete girecekdir) buyuruldu. Müslimânlardan ilk deniz gazâsı yapan, hazret-i Osmân zemânında, hazret-i Mu’âviye idi. Ümm-i Hirâm “radıyallahü teâlâ anhâ” da, bu müjdeye kavuşmak için, hazret-i Mu’âviyenin askeri arasında bulundu ve karaya çıkınca [Kıbrısda] şehîd oldu. Resûlullahın bu düâları bereketi ile, hazret-i Mu’âviye “radıyallahü teâlâ anh” âdil ve emîn bir halîfe oldu. Resûlullahın “sallallahü aleyhi ve sellem” birkaç kılını sakladı. Vefât ederken, bereketlenmek için, bunların burnuna konmasını vasıyyet eyledi.

Peygamberimiz “sallallahü aleyhi ve sellem”, hazret-i Alî ile hazret-i Mu’âviye “radıyallahü anhümâ” arasında olan (Sıffîn) muhârebesini de haber verdi. (Buhârî) ve (Müslim)in bildirdikleri hadîs-i şerîfde, (İki büyük asker, birbiri ile harb etmedikce, kıyâmet kopmaz. İkisi de, bir da’vâ uğruna döğüşür) buyuruldu. Buhârîdeki hadîs-i şerîfde, Ammâr bin Yâseri göstererek, (Seni, bâgî [âsî] kimseler öldürecekdir) buyuruldu. Hazret-i Mu’âviyenin askeri tarafından öldürüldü.

(İzâle-tül-hafâ)nın altıyüzbirinci sahîfesinde diyor ki, Emevî halîfelerini kötüliyen hadîs-i şerîfler olduğu gibi, bunları öven hadîs-i şerîfler de vardır. Bir hadîs-i şerîfde, (Hilâfet Medînede, saltanat Şâmda olur) buyuruldu.

Bir hadîs-i şerîfde, (Onikinci halîfeye kadar, islâmiyyet azîz olur. Hepsi, Kureyşdendirler) buyuruldu. Bu hadîs-i şerîfde övülen oniki halîfenin yarıdan fazlası, emevî halîfeleridir. İbni Mâcenin bildirdiği hadîs-i şerîfde, (Doğudan siyâh bayraklılar gelecek, arablarla harb edeceklerdir. Onların halîfelerine tâbi’ olunuz! Onlar, doğru yolu gösteren halîfedirler) buyuruldu. Bu ve benzeri hadîs-i şerîfler, Abbâsî halîfelerini övmekdedir.

İkinci kısmın üçyüzotuzuncu sahîfesinde diyor ki, Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” irşâd vazîfesini, Onun gibi yapan halîfeye (Halîfe-i râşide) denir. Bunlar tâm ve hakîkî halîfelerdir. Bu vazîfeyi temâm yapmıyan, islâmiyyete uymıyan halîfeye (Halîfe-i Câbire) denir.

Üçyüzkırkikinci sahîfesinde diyor ki, Resûlullahın “sallallahü teâlâ aleyhi ve sellem” irşâd vazîfesi, üç kısm idi. Birincisi, Allahü teâlânın emr ve yasaklarını, güç ve kuvvet kullanarak yapdırmak idi. Buna (Saltanat) denir. İkinci vazîfesi, Allahü teâlânın emrlerini ve yasaklarını öğretmekdi. Üçüncü vazîfesi, (İhsân) olup, kalbleri temizlemekdi. Hulefâ-i Râşidîn, bu üç vazîfeyi birlikde yapdı. Sonra gelenler, yalnız saltanat vazîfesini yapdılar. Öğretmek vazîfesi, mezheb imâmlarına, ihsân vazîfesi de tesavvuf büyüklerine verildi. Beşyüzaltmışyedinci sahîfede yazılı hadîs-i şerîfde, bu halîfelere (Melik-i adûd) denildi. Bunlara mecâzen halîfe denilmişdir. Dahâ sonra (Hulefâ-i câbire) gelir. (İzâle-tül-hafâ)dan terceme temâm oldu.]

7: Yezîd bin Mu’âviye, 60 da halîfe olup, 64 de Havvarinde vefât etdi. Orada defn edildi. Havvârin Şâm ile Tedmür arasındadır (23-64). [(Eshâb-ı Kirâm) kitâbının 133.cü sahîfesine bakınız!]

8: İkinci Mu’âviye bin Yezîd, çok akllı, çok dindâr, çok âdil idi. Kırk gün sonra hilâfetden çekildi. (44-64).

9: Mervan bin Hakem, fıkh âlimi idi. Çok zekî idi. Çok akllı idi. Kur’ân-ı kerîmi çok güzel okurdu. Günâhlardan sakınırdı. Müttekî idi. Hazret-i Osmânın “radıyallahü teâlâ anh” pek sevdiği dâmâdı idi. Mührünün üzerinde (Allaha güvenirim, ondan isterim) yazılı idi. (2-65)

10: Abdülmelik bin Mervan, hadîs ve fıkh âlimi idi. Zühdü ve ibâdeti çok olmakla meşhûr idi. Tâbi’înin büyüklerinden imâm-ı Nâfî’ (Medînede, Abdülmelikden dahâ derin fıkh âlimi, dahâ çok ibâdet eden, hac bilgisine ve edeblerine ondan dahâ vâkıf ve Kur’ân-ı kerîmi ondan dahâ güzel okuyan kimse görmedim) buyurmuşdur. Âlimlerin çoğuna göre, Medînenin yedi fıkh âlimlerinden birisi, Abdülmelikdir. Tâbi’înin büyüklerinden imâm-ı Şa’bî buyuruyor ki, (Her görüşdüğüm âlimden kendimi yüksek gördüm. Yalnız, Abdülmeliki kendimden yüksek buldum. Âsîlerin başı olup çok kan döken Muhtarla harb ederek, onu öldürdü. Hilâfeti şer’an sahîh idi. Kâ’beyi ta’mîr etdi. 1040 [m. 1631] da dördüncü Murâd hânın ta’mîrine kadar onun binâsı devâm etdi. Bundan önce, rum altınları ve acem gümüşleri kullanılırdı. İlk islâm parasını basan budur. Sicilya ve Adana fâtihidir. Oğlu Meslemeyi İstanbulu almağa gönderdi. Mesleme “rahmetullahi teâlâ aleyh” Ayasofyada nemâz kıldı. Arab Câmi’ini yapdı (26-86).

11: Velîd bin Abdülmelik, sâlih, çok ibâdet ve hayrât ve hasenât sâhibi idi. Kur’ân-ı kerîmi her üç günde bir hatmederdi. İyilikleri, ihsânları hesâba sığmazdı. Halîfe olur olmaz, amcası oğlu Ömer bin Abdül’azîzi Medîne vâlîsi yapdı. Dörtyüz sandık altın sarf edip, Şâmda Ümeyye câmi’ini yapdırdı. İslâmiyyetde ilk hastahâne ve aşhâne [imâret] yapan Velîddir. Din adamlarının borçlarını, kendi öderdi. Kuteybiye ismindeki kumandanı Buhârâyı Türklerden sulh ile aldı. Endülüs, Ankara, Semerkand ve Hind fâtihidir. Mührünün üzerinde (Yâ Velîd, öleceksin ve hesâba çekileceksin!) yazılı idi (46-96).

12: Süleymân bin Abdülmelik, âlim, gayretli, fasîh, beliğ, hayrı sever, âdil idi. Zulm yapmakdan çok sakınırdı. Birgün biri gelip, çiftliğini elinden aldıklarını söyleyince, Allahdan çok korkduğu için, tahtından inip, yerden halıyı kaldırıp, yanağını toprağa koydu. O zâlim me’mûra emr yazılıncaya kadar yanağımı toprakdan kaldırmam, diye yemîn etdi. Emr hemen yazılıp, çiftçiye verildi. Seyyid Abdülhakîm Efendinin “rahmetullahi teâlâ aleyh” not defterindeki şu yazı da, islâm halîfelerinin adâletini göstermekdedir: Halîfe Süleymân, Tâbi’înden Ebû Hâzim hazretlerine sordu ki, ölmek istemiyoruz. Bunun sebebi nedir? Buyurdu ki, yâ Süleymân! Âhıretinizi harâb, dünyânızı ma’mûr eylediniz. Ma’mûr bir yerden, harâb yere gitmeği elbet istemezsiniz (60-99).

13: Ömer bin Abdül’azîz bin Mervan “rahmetullahi teâlâ aleyh” (61-101). [Bu halîfenin iyi bir müslimân ve âdil olduğunu, Mevdûdî de yazmak zorunda kalmışdır.

Mevdûdî, Ömer bin Abdül’’azîzin “rahmetullahi teâlâ aleyh” birinci müceddid olduğunu bildiriyor ve sayılamıyacak kadar iyiliklerinden, hiç olmazsa bir kaçını yazıyor da, kendinden sonra Ömer bin Abdül’azîzin halîfe olmasını yazıp i’lân eden halîfe Süleymâna, bu iyiliklerden bir pay ayırmıyor. Halîfelerin oğullarını, yakınlarını halîfe yaparak, hilâfet müessesesini bozduklarını, böylece islâm cumhûriyyetini krallar gibi, dikta ile idâre etdiklerini yazıyor. Hepsinin kusûrlarını, hatâlarını araşdırıp sıralıyor ve kötü, kâfir damgasını basıyor da, iyiliklerini hiç görmüyor. Hâlbuki onların, oğullarını, yakınlarını halîfe yapmaları da, islâmiyyete uydukları içindi. Bu da gösteriyor ki, dinde reformcular, islâm dînine uyanları kötülemekde, islâmiyyeti kendi düşüncelerine, kendi görüşlerine uydurmak isteyenleri beğenmekde ve övmekdedirler.]

14: Yezîd bin Abdülmelik, önce nefsine düşkündü. Halîfe olunca, sâlih olup, adâlet eyledi (71-105).

15: Hişâm bin Abdülmelik, çok akllı, güzel idâreli, halîm, kerîm idi. Herkes onu severdi. İyiliği ve adâleti her yere yayılmışdı. Beyt-ül-mâla gelen malın halâldan alınmış olduğuna kırk kişi şâhid olmayınca, kabûl etmezdi (71-125).

16: Velîd bin Yezîd, belîğ, fasîh idi. Aklında noksânlık görüldüğünden bir sene sonra, Kur’ân-ı kerîm okurken öldürüldü (92-126).

17: Yezîd bin Velîd bin Abdülmelik, akllı, zekî, dîne bağlı idi. İçkiyi yasak etdi (90-126).

18: İbrâhîm bin Velîd bin Abdülmelik, yetmiş gün halîfeliği Mervanla harb içinde geçdi (?-126).

19: Mervan bin Muhammed bin Mervan, cesûr, akllı, idâreci idi. Çok memleketler aldı. Hâricîlerle harb edip reîsleri Dahhâkı katl eyledi. Abbâsîlere mağlûb olup öldürüldü (72-132).

20: Abdüllah seffâh bin Muhammed bin Alî bin Abdüllah bin Abbâs, âlim, âkıl, tedbîrli, fasîh ve çok cömerd idi. Çiçek hastalığından öldü. Abbâsîlerin ilk halîfesidir (104-135).

21: Mensûr bin Muhammed, ilmi, edebi çokdu. Eğlenceye düşkün değildi. Cesûr, sabrlı idi. Çok ibâdet yapardı (95-158).

22: Mehdî bin Mensûr, âlim, cesûr, zekî, çok cömerd idi. Herkes onu severdi. İ’tikâdı çok temizdi. Zındıkları katl etdi (126-169).

23: Hâdî bin Mehdî, âlim, âkıl, fasîh ve cömerd idi. Mühründe (Allaha inanır ve güvenirim) yazılı idi. (147-170).

24: Hârûnürreşîd bin Mehdî, hergün ve her gece yüz rek’at nemâz kılardı. Bir yıl hac, bir yıl gazâ ederdi. Her işinde islâmiyyete yapışırdı. Güzel huyları kendisinde toplamışdı (148-193).

Târîh kitâbının, vesîkaları ile birlikde olan yazıları, yukarıda kısaca bildirildi. İmâm-ı a’zam Ebû Hanîfe, imâm-ı Gazâlî, imâm-ı Nevevî, ibni Hacer ve imâm-ı Rabbânî ve Hâlid-i Bağdâdî “rahime-hümullahü teâlâ” gibi âlimler de böyleydi. Mevdûdî, Seyyid Kutb ve Hamîdullah gibilerin böyle olmadıkları meydândadır. İslâm ilmlerinden ve islâm âlimlerinden haberi olmıyan ve islâmiyyetin içine, özüne nüfûz edemeyip, müsteşrik kâfirler gibi dışardan gören kimseleri, islâm âlimi sanmak kadar saflık olamaz. Mevdûdînin skolastik bilgiler dediği medrese ilmleri, (Ulûm-i nakliyye)dir. Rasyonel bilgiler dediği fen bilgileri de (Ulûm-i akliyye)dir. Bunların her ikisi de, islâm bilgileridir. Fıkh ve hadîs âlimleri için, islâm bilgilerinden birisini biliyor, ötekini bilmiyor diyecek kadar alçalmak, bir müslimânın yapacağı şey değildir. İslâm âlimleri, Kur’ân-ı kerîm ile, hadîs-i şerîfler ile övülmüş olan çok yüksek zâtlardır. Peygamberlerin vârisleridirler. Aralarında iş bölümü yaparak, herbiri ayrı ilm kolunu yaymak vazîfesini kendi üzerine almışdır. Bu iş bölümü, câhilleri şaşırtmakda, onları başka ilm kollarında yükselmemiş sanmakdadırlar. Abdülvehhâb-i Şa’rânî hazretleri, (Mîzân) kitâbının başında buyuruyor ki: (Fıkh bilgilerinin mütehassısı ve fıkh ilminin kurucusu olan Ebû Hanîfe hazretleri, Abdülkâdir-i Geylânî hazretleri gibi büyük bir Velî idi. Onun gibi kerâmetler sâhibi idi. Fekat, kalb ma’rifetlerini yaymak, rûhları temizlemek vazîfesini üzerine almayıp, beden ile yapılacak ibâdetleri ya’nî fıkh bilgilerini yaymak vazîfesini, üzerine almışdı. Yetişdirdiği müctehidler de böyle idi.) İslâmı içerden yıkmak isteyen sinsi düşmanların, gençleri aldatmak için, islâm âlimlerini bu yoldan da lekelemeğe saldırdıkları görülmekdedir. Böyle söyliyen bir kimsenin, kendi yıkıcı plânlarını gizlemek için, islâmiyyeti ve islâm âlimlerini yaldızlı ve yuvarlak kelimelerle ballandıra ballandıra övmesine aldanmamalıdır. Meselâ, imâm-ı Muhammed Gazâlînin fârisî (Kimyâ-i se’âdet) kitâbını okuyan kimse, onun tıb bilgisindeki derinliğini hemen anlar. Karaciğerde kanın temizlendiği, safranın ve lenfin ve zararlı maddeler eriyiklerinin burada kandan ayrıldığı, bu işde dalağın, böbreklerin ve safra kesesinin rollerini, kandaki madde mikdarları değişmesinden sıhhatin bozulacağını, bugünkü fizyoloji kitâblarında olduğu gibi anlatmakdadır. İslâm âlimleri, skolastik ilmde olduğu gibi, rasyonel ilmde de çok üstün oldukları için, her asrda, her işlerinde muvaffak olmuşlar, islâm memleketleri, medeniyyetin beşiği olmuşdur. Onların üstünlüğünü dünyâya yayan binlerce kitâbları meydândadır. Dünyâ kütübhânelerini doldurmakdadır. Birçokları yabancı dillere çevrilmişdir. Sinsi düşmanlardan başka herkes, bu hakîkati görmekde ve bildirmekdedir. Onların eserlerini anlamak için, (Keşfüzzünûn) kitâbına bakmak kâfîdir. Hadîs-i şerîfde Cehenneme gidecekleri bildirilen yetmişiki fırkadaki islâm ismini taşıyan münâfıklar, o zemânlarda da, şimdiki (Dinde reformcular)ın yapdıkları gibi, dinden olmıyan hurâfeleri islâmiyyete sokmuşlardı. Fekat, Ehl-i sünnet âlimleri, bunları birer birer inceleyerek ayıkladılar. Bugün Ehl-i sünnetin temel kitâblarında, hiçbir hurâfe, hiçbir mevdû’ hadîs yokdur. Şemseddîn Sehâvînin, Şevkânînin, İbni Teymiyyenin, Abduhun, Aliyyül Kârînin ve İzmirli İsmâ’îl Hakkının, Ehl-i sünnet kitâblarında, meselâ Beydâvî tefsîrinde ve Gazâlînin İhyâsında mevdû’ hadîsler vardır demeleri doğru değildir. Bu büyük âlimlere iftirâdır. Bu husûsda, kitâbımızın ellialtıncı maddesinde geniş bilgi verilmişdir. Lutfen oradan da okuyunuz!

İslâmın beş temel ibâdetinden biri olan cihâdı lüks hayât için, keyf ve hırs için yapılıyor demesi de, Mevdûdînin kişiliğini ortaya koymakdadır. Cihâd yapmağı emr eden âyet-i kerîmeler ve hadîs-i şerîfler tevâtür hâlini almış olduğundan, burada ayrıca bildirmeğe lüzûm görmüyoruz. (İslâmda Cihâd) kitâbında kendisi de bunları i’tirâf etmekdedir. Ecdâdımız keyf için, tama’ için cihâd yapmadı. (İ’lâ-i kelimetillah) için yapdı. Cihâdı devlet yapar. Ordu yapar. Milletin cihâdı, ordunun emrinde çalışmakla olur.

Mevdûdî, hak olan mezheblerle, bâtıl olan fırkaları birbirine karışdırmakdadır. Ehl-i sünnetin gerek i’tikâddaki ve gerekse ameldeki mezheblerinin hiçbirinde mevdû’ ve islâma uymayan birşey yokdur. Yetmişiki bozuk fırkanın mevdû’, sapık ve islâma uymayan tarafları vardır. İmâm-ı Gazâlî hazretleri ve ondan önce ve sonra gelen âlimlerin hepsi bu bozuk fırkaları tenkîd etdiler. Mevdûdînin, Filipinlerden ve Hindistândan Portekize kadar ve Buhârâdan Merrâkişe kadar üç kıt’aya ilm ve san’at saçan, üniversiteler kurmuş olan islâm me’ârifine bozuk damgasını basması da, güneşi balçıkla sıvamağa kalkışmak gibidir. Bu yazıları yazandan ziyâde, bu yazarı islâm âlimi sananlara dahâ çok şaşılır.

Mevdûdî, (İslâmda İhyâ Hareketleri)nin yetmişdokuzuncu sahîfesinde: (Şâh Veliyyullah Dehlevî i’tikâddaki asrlık şübheleri izâle etdi. Yeni rûh ile zihnleri aydınlatdı) diyor.

Şah Veliyyullah Ahmed Sâhib Dehlevînin “rahmetullahi teâlâ aleyh” de kendisi gibi, dinde reformcu olduğunu bildiriyor. Müslimânların îmânları asrlarca şübhelerle dolu idi demek, hep mezhebsizlik çöplüğünden çıkan pis kokuların esintileridir. Veliyyullah-ı Dehlevînin, Ehl-i sünnet olduğuna eserleri şâhid olduğu gibi, Abdüllah-i Dehlevî hazretleri de bildirmekdedir. Mevdûdîyi de, şübheli îmânın, îmân olmadığını anlamıyacak kadar câhil sanmıyoruz. Fekat asrlar boyunca müslimânların îmânlarının şübheli îmân olduğunu söylemek, câhillikden dahâ kötü bir sapıklıkdır. Yeryüzündeki müslimânların yüzde doksanını teşkîl eden Ehl-i sünnetin îmânları her asrda doğru idi ve inandıkları şeyde de şübheleri yok idi. Bozuk fırkalar zâten, müslimânlığı temsîl edecek bir sayıda değil idi.

Seksenbirinci sahîfesinde, (Hilâfet fikri ve doktrini ile saltanat arasındaki fark, Şah Veliyyullah tarafından îzâh edilmiş ve hadîs-i şerîfden, eskilerin pek bilemediği tablolar onun tarafından çizilmişdir) diyor.

Şâh Veliyyullahın (Musaffâ) denilen kitâbında, (Çağımızın budala adamları ictihâdı terk etdiler. Deve gibi, burunlarına takılı halka ile nereye gitdiklerini bilmiyorlar. Hepsi ayrı ayrı yollar tutmuşlar. Müşterek şu’ûra sâhib olmamaları acınacak hâllerdendir) dediğini överek bildiriyor.

Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî, hiçbir kitâbında Ehl-i sünnet âlimlerine budala dememişdir. Dört mezhebden ayrılmış olan sapık fırkalardan şikâyet etmekdedir. Şâh Veliyyullahın, Ehl-i sünnet âlimlerine olan saygısını anlatmak için, onun (İzâle-tül-hafâ) kitâbının ikinci cildinin üçyüzyetmişyedinci sahîfesinden birkaç satırı terceme ediyoruz: Resûlullah buyurdu ki, (Fârisden [ya’nî Îrândan] büyük âlimler hâsıl olacakdır). Buhârî ve Müslim ve Tirmüzî ve Ebû Dâvüd ve Nesâî ve İbni Mâce ve Dârimî ve Dâre-Kutnî ve Hâkim ve Beyhekî ve dahâ nice büyük hadîs âlimleri “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” hep Fârisde yetişdikleri gibi, Ebüttayyib [Kâdı Tâhir Taberî] ve şeyh Ebû Hâmid [İsferâînî] ve şeyh Ebû İshak-ı Şîrâzî ve Cüveynî [Abdüllah bin Yûsüf] ve oğlu imâm-ül Haremeyn Abdülmelik bin Abdüllah Cüveynî ve imâm-ı Muhammed Gazâlî gibi fıkh âlimleri Fârisde yetişmişlerdir. Hattâ imâm-ı Ebû Hanîfe ve Mâverâ-ün-nehrdeki ve Horasandaki talebeleri de Fâris âlimleridir ve bu hadîs-i şerîfdeki müjdeye dâhildirler. Resûlullah “sallallahü aleyhi ve sellem”, (Her yüz senede bir müceddid hâsıl olacakdır) buyurdu. Buyurduğu gibi, her yüz senede bir müceddid hâsıl olup, dîni kuvvetlendirdiler. Birinci yüzyılda, Ömer bin Abdül’azîz, meliklerin zulmlerini kaldırıp, adâletin esâslarını kurdu. İkinci yüzyılda, imâm-ı Şâfi’î îmân bilgilerini açıkladı ve fıkh bilgilerini ayırdı. Üçüncü yüzyılda Ebül-Hasen-i Eşarî Ehl-i sünnet bilgilerini şekllendirdi ve bid’at sâhiblerini susdurdu. Dördüncü asrda Hâkim ve Beyhekî ve benzerleri, hadîs ilminin temellerini kurdular. Ebû Hâmid ve benzerleri de fıkh bilgilerini yaydılar. Beşinci asrda imâm-ı Gazâlî yeni bir çığır açıp, fıkh, tesavvuf ve kelâm bilgilerinin birbirlerinden ayrı şeyler olmadıklarını bildirdi. Altıncı asrda, imâm-ı Fahrüddîn-i Râzî, kelâm bilgilerini yaydı. İmâm-ı Nevevî de fıkh bilgilerini yaydı. Böylece zemânımıza gelinceye kadar her asrda bir müceddid gelerek dîni kuvvetlendirdi. Yukarıdaki hadîs-i şerîfi ve benzerlerini, olacak şeyleri haber veren mu’cizedir diyerek geçmemelidir. Bildirilen şeylerin ehemmiyyetini ve kıymetlerini de anlamalıdır.

Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî “rahmetullahi teâlâ aleyh” (El-intibâh) kitâbının üçüncü kısmında diyor ki:

İslâmın vâciblerinden biri, (Ahkâm-ı ilâhî)yi öğrenmekdir. Bu da, Kitâbdan, Sünnetden, Eshâb-ı kirâmın ve Tâbi’înin eserlerinden ve Kitâb ile Sünnetden istinbât olunan bilgilerden öğrenilir. Ahkâm-ı ilâhiyyeyi bildiren ilme (Fıkh) ilmi denir. Fıkh âlimlerine (Fukahâ) denir. Fukahânın muhtelif mezhebleri vardır. Sonra gelen âlimler, bu mezhebleri seçmekde ve bunlarla amel etmekde, birbirlerinden ayrılmışlardır. Bunların çoğu, meşhûr olan mezheblerden birini seçmeli, her işde bu mezhebi taklîd etmeli dedi. Kitâbdan, Sünnetden nasîbi olmıyan ve âlimlerin kitâblarından anlamıyanlar için, böyle taklîd etmek mubârekdir. Fekat taklîd ederken, Kitâba ve Sünnete uymağı niyyet etmiş olmaları şartdır. Bir iş için, müctehidin ictihâdının, açık bir âyete veyâ hadîse uymadığını çok zan ederse, bu işde, Kitâba ve hadîse dahâ uygun olan başka müctehide uymalıdır. Bu iş için başka mezhebe uymak yasakdır dememelidir. Sonra gelen âlimler arasında bir kimse, Sünneti ve Eserleri iyi öğrenmiş ve islâm fukahâsından birinin sözlerini iyi incelemiş ise, bir fakîhin sened edindiği hadîsi, râvîleri ile biliyor ise ve muhâlif görünen hadîsleri karşılaşdırarak bunlardan hükm çıkarabilip, mezhebine hizmet edebiliyor ve mezhebinin imâmının usûlüne uyarak yeni hükmler çıkarabiliyorsa, böyle âlimlere (Müctehid-i fil-mezheb) denir. Bu yol da mubârekdir. Müslimânların çoğu, kendi memleketlerinde yayılmış olan bir mezhebi veyâ babalarından, hocalarından işiterek öğrendikleri bir mezhebi taklîd ediyorlar. Yalnız bir mezhebin kitâblarını okuyabilen ve delîlleri incelemesini bilmiyen kimseler için bu yol uygundur. Din bilgileri, (Zâhir bilgiler) ve (Nevâdir bilgileri) ve (Tahrîc bilgileri), ya’nî âlimlerin çıkardıkları bilgiler olmak üzere üçe ayrılmışdır. (Fıkh), (Tesavvuf) ve akâid fenlerinde hep bu üç ilm vardır. Bu üç fende, bu üç bilgiyi birbirlerinden ayırabilen ve her bilgi için hükm koyabilen kimseye (İslâm âlimi) ve (Müctehid) denir. Kitâbdan, Sünnetden ancak bu âlim anlar. Begavî, (Tehzîb) kitâbında ve İmâm-ül haremeyn, (Hidâye)de ve Rafi’î, (Şerh-i Vecîz)de ve İzzeddîn bin Abdüsselâm, (Gâye)de ve Nevevî, (Şerh-i Mühezzeb)de ve Ebû Amr ibni Salâh, (Edeb-ül-fütyâ)de ve Bedrüddîn Zerkeşî, (Kitâb-ül-bahr)de diyorlar ki, ilm ikidir. Birincisini öğrenmek herkese lâzımdır. İkincisini öğrenmek, farz-ı kifâyedir. Bunu, taklîdden çıkıp, müctehid olan âlim öğrenir. Bir şehrde, böyle bir âlim bulunursa, başkalarının öğrenmesi lâzım olmaz. Böyle âlim hiç bulunmazsa, hepsi âsî olur. Böyle bir âlim, bir mezhebe bağlı kalmadan, Kitâbdan, Sünnetden, İcmâ’dan ve Kıyâsdan hükm çıkarır ise, buna (Müctehid-i Müstekıl) denir. Uzun zemândan beri, böyle müctehid yokdur.

Müstekıl olmıyan müctehid dörtdür. Birincisi, delîl aramakda ve hükm çıkarmakda, mezhebinin imâmını taklîd etmez. İmâmının yolunda olduğu için, onun mezhebinde olduğu için, onun mezhebinde olduğu söylenir. Buna, (Müctehid-i müntesib) denir. Bu, mutlak müctehiddir. Her zemânda bulunması lâzımdır. İkincisi, mezheb imâmının usûl ve edillesine bağlı olan (Eshâb-ı tercîh)dir. Buna, (Müctehid-i mukayyed) denir. Üçüncüsü, mezhebinin delîllerini bilir. Dördüncüsü mezheb bilgilerini anlar ve nakl eder.

İctihâd derecesinde olmıyan, ilm ile uğraşmıyan avâmın bir mezhebi taklîd etmesine izn verilmişdir. İctihâd derecesinde olanın taklîd etmesi ise, mezmûmdur. (El-İntibâh)dan terceme temâm oldu. El-İntibâhın (İthâf) ismindeki hâşiyesinde, (Mezheb taklîdini bırakıp, doğruca âyete, hadîse göre iş görmeli sözünü Şâh Veliyyullah söylememişdir. Bu sözü Şevkânî söylemişdir) diyor. (Şevkânînin sözü efdal ve ekmeldir) diyerek, mezhebsiz olduğunu ortaya koyuyor.

Şâh Veliyyullahın yukarıdaki yazıları, Mevdûdînin sapık olduğunu, Ehl-i sünnet âlimlerinin “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” kıymetlerini anlamamış olduğunu açıkça göstermekdedir. Her asrda gelen islâm âlimlerinin, hadîs-i şerîfle övülmüş olduklarını, hepsinin aynı yolda olup, Resûlullahın yolunu yaymış ve kuvvetlendirmiş olduklarını bildirmekdedir.

Seksenüçüncü sahîfesinde, büsbütün sapıtıyor. Bakınız ne hezeyânlar savuruyor:

(Hanefî ve Şâfi’î mezheblerindeki fıkh bakımından görüş ayrılığı dolayısıyle, herbiri kendi görüşünü müdâfe’a için, ötekine garazkâr hükmler veriyor ve karşısındakine aşırı derecede tehlükeli bir hâl alıyor. Her mezheb teferru’at ile dolup taşmakda ve hakîkatler, tefsîr bolluğu içinde gayb olmakdadır) diyor.

Bu hezeyânlar, mezheb imâmlarına, büyük bir iftirâdır. Hiçbir fıkh kitâbında, dört mezhebden biri için garez ve hased ile yazılmış tek bir kelime yokdur. Hattâ her mezheb, zor durumda kalınca, başka mezhebi taklîd etmeği, câiz görmekdedir. Abdülganî Nablüsî “rahmetullahi teâlâ aleyh” hazretleri (Hulâsat-üt-tahkîk) kitâbında, bunu uzun anlatıyor. Bu kadar bozuk, saçma ve bu kadar açık yalan ancak perde arkasından islâma saldıran bir sapığın yapacağı bir işdir. Kitâbımızın 97. ci sahîfesinde, bu konuda geniş bilgi vardır. Lütfen oradan okuyunuz! Zevallı Mevdûdî, islâmın mühim konuları olan kelâm ve fıkh bilgilerine dalmağa özenmiş, fekat acemi olduğundan boğulup gitmişdir.

Doksanıncı sahîfede, Şâh Veliyyullahı överek, onun (Tefhîmât) kitâbından şu satırları aldığını bildiriyor:

(Bu zemânda ilâhî bilgilerin rûhuna uygun olan gerçek, Hanefî ve Şâfi’î mezheblerini birleşdirmekdir. Tefsîrleri tekrar gözden geçirmeli ve hadîs-i şerîflere karşı olan kısmları elemeli, esâssız ve değersiz ne varsa çıkarmalıdır).

Bunları okuyunca, dînini ve mezhebini bilen ve seven bir müslimânın tepesi atacak gibi oluyor. Şâh Veliyyullah gibi büyük bir zâtın böyle sapık fikrler yayması inanılacak şey değildir. Bunu din kardeşlerimize isbât etmek ve Mevdûdînin yüzkarasını açığa çıkarmak için, Pâkistândan (Et-tefhîmât-ül-ilâhiyye) kitâbını getirtdik. İki cild olup 1387 [m.1967] de Pâkistânda basılmışdır. İkinci cildin yüzkırkikinci sahîfesinde diyor ki, (İslâmiyyetin aslı âyet ve hadîsdir. Başka kaynak yokdur. Dünyâ işlerinde hükm vermek için ictihâd etmek de câizdir. Bir iş için eskiden hükm verilmiş ise bu değişdirilemez. Din bilgilerinde kıyâs ve icmâ’ yokdur). Mezhebsizler, (İctihâd kapısı kapanmaz. Her zemân ictihâd yapılır) diyerek din bilgilerini değişdirmek istiyorlar. Bu sözlerine Şâh Veliyyullahı sened gösteriyorlar. Hâlbuki, Şâh Veliyyullahın yukarıdaki yazısı, din bilgilerinde ictihâdı ve kıyâsı hiç kabûl etmediğini açıkça bildiriyor. Mevdûdî gibi ve Seyyid Kutb gibi mezhebsizlerin sözlerinin ve senedlerinin çürük olduğunu gösteriyor. İkiyüzdoksanıncı sahîfesinde buyuruyor ki, (Buhârî ve Müslim ve Sünen-i Ebî Dâvüd ve Tirmüzî gibi hadîs kitâblarını ve Hanefî ve Şâfi’î fıkh kitâblarını okuyunuz! (Avârif-ül me’ârif) kitâbına ve (Nakşibendiyye risâlesi)ne sarılınız! Bu büyükler, zikrleri ve (yâd-i dâşt)ı öyle açık yazmışlardır ki, bir mürşidin öğretmesine lüzûm kalmamışdır. Tesavvuf büyüklerinin nisbetlerine kavuşmak, çok büyük bir ni’metdir). Üçyüzbirinci sahîfesinde diyor ki, (Resûlullahı “sallallahü aleyhi ve sellem” rü’yâda gördüm. Hangi mezhebin ve hangi tarîkatın dahâ iyi olduğunu, dahâ çok sevdiğini sordum. Bütün mezhebler ve tarîkatlar müsâvîdir. Hiçbirinin diğerinden üstünlüğü yokdur buyurdu). (Tefhîmât)ın birinci cildinin ikiyüzyetmişyedinci ve ikiyüzyetmişdokuzuncu sahîfesinde diyor ki, (Müslimânlar mezheblere ayrılmışdır. Âlimler, Resûlullahdan gelmiş bulunan islâmiyyeti bildirmişlerdir. Birçok bilgilerde birleşmiş, bir kısmında da ufak ayrılıklar olmuşdur. Fekat, sivâd-i a’zam, ya’nî çoğunluk, doğru yola sarılmış, kendilerine uymıyanları inkâr etmişlerdir. Muhâlifler, korkudan saklanmış veyâ (Takıyye) ya’nî ikiyüzlülük yapmışlardır. Bu hâlleri de bid’at sâhibi olduklarını göstermekdedir. Hak mezheblerin birleşdiği bilgilere sarılmalı, ayrıldıklarını da inkâr etmemelidir. Peygamber olmıyan belli bir kimsenin mezhebine uymak farzdır diyen kâfir olur. O kimse yaratılmadan önce de islâmiyyet vardı. Fıkh âlimleri bildirmişlerdi. Müslimânlar, her zemân doğru mezheblerden birine uymuşlardır. Çünki, o mezheb imâmının, Resûlullahdan “sallallahü aleyhi ve sellem” gelen islâmiyyeti doğru olarak bildirdiğine inanmışlardır. Kalbime öyle geliyor ki, ençok yayılmış olan Hanefî ve Şâfi’î mezheblerinde bugün mevcûd olan bilgileri hadîs kitâbları ile karşılaşdırmak uygun olur. Aslı bulunmıyan bilgileri çıkarınca, iki mezheb birleşmiş gibi olur. Geride kalan bilgilerde ortak olanlar alınır. Ortak olmıyanlar da ruhsat ve azîmet olarak ayrılmış olur. Zarûret hâlinde, ruhsat olanına uyulur) diyor. Burada mezhebsizlere de kesin cevâb vermekde, (Bunlardan olmıyan müslimânlar müşrikdir) sözlerinin küfr olduğunu açık olarak bildirmekdedir. [Şâh Veliyyullahın (Aslı bulunmıyan bilgiler) dediği, câhil din adamlarının yazdıkları kitâblara kendiliklerinden ilâve etdikleri bilgilerdir. Böyle bilgiler Hanefî ve Şâfi’î mezheblerinin temel kitâblarında ve hadîs-i şerîflerde yokdur. Böyle bilgiler temizlendikden sonra, iki mezheb arasında ayrılık çok az olduğu görülür. Çünki hadîs-i şerîflerde açık bildirilmiş olan bilgilerde iki mezheb arasında, hattâ dört mezheb arasında hiç fark yokdur. Açıkça bildirilmemiş olan bilgilerin çoğunda da fark yokdur. Farklı olanlar azdır. Farklı olanların kolay olanlarına (Ruhsat) denir. Kolay olmıyanlarına (Azîmet) denir. Kitâbımızın başında bu konuda geniş bilgi verilmiş idi. Lütfen oradan da okuyunuz!] Mevdûdînin koz olarak yalnız son cümlesini aldığı yukarıdaki yazı, hiç de onun görüşünü desteklememekde, mezhebleri câhillerin, bid’at sâhiblerinin karışdırdıkları iftirâlardan kurtarmakdadır. Nitekim, ikiyüzseksenüçüncü sahîfesinde, bunu dahâ açıklıyarak buyuruyor ki, (Allahü teâlânın râzı olduğu şey, önce Kur’ân-ı kerîmi ve hadîs-i şerîfleri araşdırmakdır. Bir kimse, bu ikisini anlıyabilirse, bunlardan bilgi çıkarabilirse, büyük ni’mete kavuşmuş olur. Bunları anlıyamazsa, geçmiş âlimlerden bunları doğru olarak, sünnete uygun olarak anlamış ve anladıklarını açıkca bildirmiş olduğuna inandığı birinin re’yine [ya’nî mezhebine] uymalıdır. Arabî bilgileri, medrese derslerini bunları anlamak için öğrenmek lâzımdır. Başka niyyetlerle öğrenmemelidir!). Görülüyor ki, Şâh Veliyyullah-ı Dehlevî de, müctehid olan âlimlerin başka bir müctehide uymalarını men’ etmekde, bizim gibi câhillerin ise, hak olan mezheblerden birine uymamız lâzım geldiğini bildirmekdedir.

Şâh Veliyyullahın (El-insâf) ve (İkd-ül-Ceyyid) kitâblarında dört mezhebi öven değerli yazıları (Se’âdet-i Ebediyye)de uzun bildirilmişdir. Bu iki kitâbı arabî olup, 1395 [m. 1975] de, İstanbulda, ofset yolu ile yeniden birlikde basdırılmışlardır. Türkçe (Ni’met-ül-İslâm) kitâbında (Mezhebler birleşdirilemez. (Müleffik) olmak bâtıldır) diye meydân okuyor. Hindistânda yazılmış olan arabî (Fetâvâ-yül-haremeyn) ve fârisî (Seyf-ül-ebrâr) kitâblarında ve Abdülvehhâb-i Şa’rânî hazretlerinin “rahmetullahi teâlâ aleyh” (Mîzân) kitâbının önsözünde (Mezheb) ne demek olduğunu çok güzel anlatıyor. Mezheblerin birleşdirilemiyeceğini vesîkalarla isbât ediyorlar. Bu üç kitâb, İstanbulda, ofset yolu ile ayrı ayrı basdırılmışdır. Bin seneden beri söz birliği ile (olamaz) denilen bir işi yapmağa ön ayak olmak, islâmiyyeti tersine çevirmek demekdir. Bunu savunanlar, müslimân mıdır, yoksa islâm düşmanı mıdır? Bunun takdîrini okuyanlara bırakıyoruz.

Şâh Veliyyullah-ı Dehlevînin (Heme’ât) kitâbı, başdan başa, tesavvufu, tarîkatleri anlatmakda ve övmekdedir. Fârisî olup, bindokuzyüzkırkdörtde, Pâkistânda basılmışdır. Çeşidli sahîfelerinde diyor ki: Sâlik, hadîs kitâblarını ve Sahâbe ve tâbi’înden gelen haberleri inceliyecek kadar âlim değilse, dört mezhebden birini taklîd etmelidir. Bütün tarîkatler, i’tikâdda, farzları yapmakda ve harâmlardan sakınmakda birbirlerinin aynıdır. Zikrler ve nâfile ibâdetleri yapmakda ayrılmışlardır. Zikr ederken, dünyâ düşünceleri gelirse, teveccühü kuvvetli olan zâtın yanında oturup, ona teveccüh etmelidir. Yâhud, meşâyıh-ı kirâmın temiz rûhlarına teveccüh etmeli, kabrlerini ziyâret edip, cezb olunması için yalvarmalıdır. Zikrden nefse sıkıntı gelirse, bunun, çeşidli sebebleri vardır. Bunlardan biri, bulunduğu tarîkat meşâyıhına, ya’nî mürşidlerine karşı edebe aykırı davranmakdır. Sâlik, sebebini anlıyamazsa, şeyh teveccühü ve firâseti ile anlar ve bildirir. Bu fakîr [ya’nî Veliyyullah Dehlevî], bâtınım ile, rûhlar âlemine teveccüh etdim. Her tarîkatin, buraya ayrı nisbetleri olduğunu anladım. Türbelerde i’tikâf etmek de, ilerlemeğe yardım eder. Selef-i sâlihîne dil uzatmak, yol kesen sebeblerdendir. Zikr meclislerine meleklerin rahmet saçdıkları, zikr edenlerin etrâfını nûr kapladığı çok görülmekdedir. Bir insanın rûhu, Peygamberlerin veyâ Evliyânın temiz rûhları ile veyâ meleklerle bağlantılı olursa başkalarına bildirilmiyen şeyler buna bildirilir. İnsan bir kimsenin Velî olduğunu anlayıp, onu severse, rûhu onun rûhuna bağlanır. Yâhud mürşidini veyâ sâlih olan ceddini severek onun rûhuna bağlanır. Ondan feyz alır, fâidelenir. Evliyânın kabrlerini ziyâret etmek, Kur’ân-ı kerîm okuyup, sadaka verip, sevâbını rûhlarına göndermek, eserlerine, evlâdına saygı göstermek, onların rûhları ile bağlanmağa yardım eder. Onları rü’yâda görür. Tehlükeli yerlerde, kendi şekllerinde görünerek yardım eder, kurtarırlar. Rûhlardan fâidelenmeğe (Üveysî olmak) denir. Abdülkâdir-i Geylânî hazretlerinin cezbi çok kuvvetli olduğu için, kabrinde, diri olanlar gibi tasarruf yapmakdadır. Bu fakîr [ya’nî Veliyyullah-ı Dehlevî], meşâyıhın rûhlarına teveccüh ederek, çeşidli fâidelere kavuşdum. Meşâyıhın vefâtından beşyüz sene geçince bedendeki tabî’î kuvvetler, hiç kalmaz. Kabrlerini ziyâret edenlere te’sîrleri dahâ fazla olur. Rûha teveccüh ederek, ondan istifâde iki sûretle olur: Birincisi, rûhlarının birbirlerine bağlandığını düşünmekdir. Bu, birisini aynada görmeğe benzer. İkincisi, kabrini ziyâret edip, onu düşünmekdir. Bu, gözünü açıp, birini karşısında görmeğe benzer.

Veliyyullah-ı Dehlevî “rahmetullahi aleyh”, (İzâle-tül-hafâ) kitâbının beşyüzyirmiikinci sahîfesinde diyor ki, (Dört mezhebin ruhsatlarını, ya’nî kolaylıklarını toplamak, Kur’ân-ı kerîmde ve hadîs-i şerîflerde açık bildirilen nasslarla ve selef-i sâlihînin icmâ’ı ile ve açık olan kıyâs ile yasak edilmediği zemân câiz olur.) Görülüyor ki, Şâh Veliyyullah, mezhebleri birleşdirmeli demiyor. Kolaylıklarını almağı bile, şartlara bağlıyor. İzâle-tül-hafâ kitâbı fârisî olup, Urdu diline tercemesi ile birlikde, 1386 [m. 1966] da Pâkistânda basılmışdır.

Mevdûdî, (İslâmda İhyâ Hareketleri) kitâbında, Ehl-i sünnet âlimlerine saldırmağa devâm ederek, doksanbirinci sahîfesinde, yine onun (Musaffâ) adlı kitâbından alarak, (İctihâd her devrde lâzımdır. Muayyen bir mezhebe uymasa bile, yeni hükmler çıkarmak lüzûmludur. Çünki, her zemânın husûsiyyetlerine göre ilâhî mükellefiyyetler şartdır. Şimdiye kadar yazılmış olan mezheb kitâbları hem yetersiz, hem de ayrılıklarla doludur. İslâmın prensipleri ile bu ayrılıkları izâle etmek tek çıkar yoldur) diyor.

Ağzının suyunu akıtarak uçurduğu, pek hoşuna giden bu balonları da, Veliyyullah-ı Dehlevînin şişirmiş olduğunu söylemekdedir. O büyük âlimi kendine yalancı şâhidi yapmakdadır. Bu iftirâları, kendi iç yüzünü ortaya koymakda, maskesini kaldırmakdadır. Bakınız, şâh Veliyyullah-ı Dehlevî, meşhûr (İzâle-tül-hafâ) kitâbının önsözünde ne buyuruyor:

(Kur’ân-ı kerîmde bildirilmiş olan ahkâmın çoğu, mücmeldir. Selef-i sâlihînin tefsîrleri olmadan çözülemez, anlaşılamazlar. Bir kişinin bildirmiş olduğu hadîs-i şerîflerin çoğu, Selef-i sâlihînden çok kimse bildirmedikçe ve müctehidler bunlardan ahkâm çıkarmadıkça, sened olamazlar. O büyüklerin çalışmaları olmasaydı, birbirlerine uymuyor sanılan hadîs-i şerîfler bir araya getirilemezlerdi. Bunun gibi, bütün din bilgileri, meselâ (İlm-i kırâet) ve (İlm-i tefsîr) ve (İlm-i akâid) ve (İlm-i sülûk) [ya’nî tesavvuf ilmi], o büyüklerden gelmiş olmadıkça, sened olamazlar. Bütün bu bilgilerde, Selef-i sâlihîne kaynak olan, ışık tutan, Eshâb-ı kirâmdır. Selef-i sâlihînin yapışdıkları direk, Hulefâ-i râşidînin etekleridir. Bu aslı, bu direği kırmağa çalışan kimse, bütün din bilgilerini yıkmış olur).

(İzâle-tül-hafâ)nın yirmibirinci sahîfesinde diyor ki, (Müctehid olmak için, fıkh bilgilerinin çoğunun, Kur’ân-ı kerîmden ve hadîs-i şerîflerden ve icmâ’dan ve kıyâsdan, edille-i tafsîliyyelerini bilmesi lâzımdır. Her hükmün delîlini bilmelidir. Delîle zann-ı kavî hâsıl etmelidir. Bu zemânda, müctehid olabilmek için bu beş ilmde mütehassıs olmak şartdır: İlm-i kitâb-ı kırâet ile ilm-i tefsîr, ilm-i hadîs ki, her hadîsi senedleri ile bilmesi ve sahîhi, za’îfi hemen tanıması, üçüncüsü, ilm-i ekâvîl-i selefdir. Ya’nî her mes’ele için selef-i sâlihînin ne dediklerini bilmelidir ki, İcmâ’dan dışarıya çıkmasın. Bir mes’ele üzerinde iki başka kavl olmuş ise, kendisi bir üçüncü yola sapmasın. Dördüncüsü, ilm-i arabîyyet, ya’nî, lugât, nahv, mantık, beyân, me’ânî, belâgat ve sâir arabî ilmlerdir. Beşincisi, ilm-i turuk-ı istinbât ve vücûh-i tatbîk-i beynel-muhtelifeyndir. Böyle derin bir âlime müctehid denir. Böyle bir âlim, cüz’î mes’elelerden birinde çok düşünür. Buna benziyen her hükmü, delîlleri ile birlikde inceler. Muhakkak bilmelidir ki, Kur’ân-ı kerîmi tefsîr edebilmek için de, bu beş ilmde derin mütehassıs olmak lâzımdır. Bunlardan başka, âyet-i kerîmelerin sebeb-i nüzûlünü bildiren hadîs-i şerîfleri de bilmeli. Selef-i sâlihînin “rahmetullahi teâlâ aleyhim ecma’în” tefsîr için söylediklerini bilmeli, hâfızası, anlayışı çok kuvvetli olmalı. Âyet-i kerîmelerin siyâk, sibâk ve tevcihlerini ve benzeri şeyleri iyi anlamalıdır.) Mevdûdî ve Seyyid Kutb ve Hamîdullah gibi ictihâd yapmağa ve tefsîr yazmağa kalkışanlar, bunları okusunlar da, islâm âlimlerinin büyüklüklerini, yüksekliklerini anlasınlar. Fekat o anlayış da, büyük meziyyetdir. Bunu anlamıyanların veyâ anlamağı ve anlaşılmasını istemiyenlerin, islâm âlimi maskesi altında, islâmiyyeti içerden yıkmağa çalışdıkları ortaya çıkmakdadır. Allahü teâlâ, böyle sinsi islâm düşmanlarına aldanmakdan müslimânları muhâfaza buyursun! Kıymetli okuyucularımızın, mezhebsizlerin yanlış ve çok tehlikeli yazılarına aldanmamaları için, (ictihâd) üzerinde aşağıda, ayrı bir madde hâlinde bilgi vermeği uygun gördük.