Dinden Uzaklaşmak
Sual: İnsan niçin yaratıldı, vazifesi nedir?
İmam-ı Rabbani hazretleri buyuruyor ki:
Bütün varlıkların hülasası, özü olan insan, eğlence için, oyun için, yiyip içmek, gezmek, yatmak keyif sürmek için yaratılmadı. Kulluk, vazifelerini yapmak için, Rabbine itaat, tevazu, kuvvetsizliğini, ihtiyacını göstermek, Ona sığınmak ve yalvarmak için yaratıldı. Muhammed aleyhisselamın bildirdiği ibâdetlerin hepsi, insanlara faideli şeylerdir. İnsanlara yaradığı için emredilmiştir. Yoksa, hiçbir ibâdetin Allahü teâlâya faidesi yoktur. Candan teşekkür ederek, minnet ile ibâdet yapmalı, tam teslim olarak emirleri yapmaya ve yasaklardan kaçınmaya çalışmalıdır. Allahü teâlâ hiçbir şeye muhtaç olmadığı hâlde, kullarını, emir ve yasaklar vermekle şereflendirdi. Herşeye muhtaç olan, biz kulların, bu büyük ihsana, bol bol teşekkür etmemiz, bunun için de, emirleri yapmaya candan sarılmamız gerekir. (73. Mektub)
Allahü teâlâ, herşeyin sebebsiz, şartsız, maliki, hepimizin sahibidir. Bütün insanlar, Onun kullarıdır. Kullarına verdiği her emri ve herşeyi istediği gibi kullanması, hep yerindedir ve faidelidir. Bunda, zulüm olamaz. Memurlar âmirlere, kullar sahiplere emirlerin, işlerin sebebini soramaz. Akla uygun, bundan daha açık birşey yoktur.
Bütün insanları Cehenneme koyup, sonsuz azab yapsaydı, kimin birşey söylemeye hakkı olabilirdi? Çünkü, kendi yarattığı, yetiştirdiği mülkünü kullanıyor. Başkası yok ki, onun mülküne tecavüz olsun ve zulüm denilebilsin. Hâlbuki, insanların kullandığı, öğündükleri mallar, mülkler, hakikatte onların değil, hepsi, Onundur. Bizim bunlara el uzatmamız, karışmamız, hakikatte zulümdür. Allahü teâlâ, bu dünyanın düzeni için ve bazı faydalara yol açması için, bunları bize mülk kılmış ise de, hakikatte hepsi Onundur. O hâlde, bizim bunları, asıl sahibinin mubah ettiği, izin verdiği kadar kullanmamız yerinde olur. (266. mektub)
[Bugün bile, Allahü teâlâyı inkar eden, islâmiyeti beğenmiyen, cahilliğin verdiği cesaret ve taşkınlıkla öğünen cemiyyetlerin, Allahü teâlânın emirlerinden çoğunu benimsedikleri göze çarpıyor. Bütün insanların, din ahlâkından uzaklaştıkça, geçimsizlik, sefalet, işkence, sıkıntı ile kıvrandıkları görülüyor. Fen aletleri, medeni vasıtalar, akıllara hayret verecek şekilde, ilerlediği hâlde, dünyadaki huzursuzluğun, insanlıktaki sıkıntının azalmadığı, arttığı, ibretle görülüyor.]
Dünya canlıların ihtiyaclarını giderdiği bir barınak yeridir. Eğer dünya, devamlı sallansaydı, insanlar hiçbir şeyi, hiçbir sanatı mükemmel yapamazdı. İnsanların isyandan vazgeçmesi için İlâhî bir ikaz olan zelzeleden [depremden] ibret alınmalıdır.
Yeryüzünde toprak olmayıp hep kaya ve taş gibi sert maddeler bulunsaydı, ziraat yapılmaz, toprak nimetinden istifade edilemezdi.
Yerçekimi kuvvetinin yaratılması ne büyük nimettir. Yerçekimi olmasaydı yeryüzünde yaşamak mümkün olmazdı. Hiçbir şey konduğu yerde durmaz, hafif bir tesir ile göklere yükselirdi.
Mevsimlerin meydana gelmesi için dünyanın oval yaratılıp Güneş etrafında dönmesi, gece ile gündüzün meydana gelmesi için Dünyanın kendi etrafında dönmesinin sayısız faydaları vardır.
Denizler, kara parçalarından daha fazla yaratılmıştır. Denizdeki hayvanlar, karadaki hayvanlardan daha fazladır. Bütün bu hayvanların rızıklarını veren Allahü teâlâ, hayvanları su içinde nefes alacak şekilde yaratmıştır. Deniz içinde Yunus Balığı familyasından boyu 25 metreyi bulan Anber balıklarını yaratmış, istiridye cinsinin karnında yüksek değerli inciler ve kabuklarından düğme ve süs eşyası yapılan sedefler yaratmıştır.
Cenab-ı Hak, suya belli kaldırma kuvveti verdi. Suyun kaldırma kuvveti olmasaydı, denize giren suyun dibine batar, bir daha çıkamaz, gemilerin yüzmesi mümkün olmazdı. Suya kaldırma kuvveti verilmeseydi balıklar ve diğer deniz hayvanları yaşayamazdı.
Eğer bir müddet hava nimeti yok olsa, bütün canlılar helak olur. Uçsuz bucaksız boşluk hava ile dolu olduğu için, bu büyük nimetten habersiz yaşanıyor. Birkaç dakika nefes alıp veremesek ölürüz.
Hava ve Rüzgar
Hava ve rüzgar sayesinde bulutlar hareket edip yağmurlar çeşitli yerlere yağabiliyor. Hava olmasaydı, uçaklar uçamazdı. Gemiler ve diğer vasıtalar da havaya muhtaçtırlar. Yağmur bile hava sayesinde düzgün yağmaktadır. Çünkü hava olmasaydı, yağmur kütle halinde düşer, ondan istifade zorlaşır, hatta felaket olurdu. Hava ve rüzgar olmasaydı, yağmurlar hep belli yerlere düşer, birçok yerlere de yağmaz, böylece fayda yerine zararı olurdu. Bazı yerlerde kuraklık hüküm sürerken, bazı yerlerde devamlı seller meydana gelir, birçok şeyler harap olurdu.
Hava olmasaydı daha neler olmazdı ki? Kuraklık hüküm süren yerlerde bitkiler kurur, pınarlarda su kalmazdı. Böylece havada istenilen nem bulunmayacağı için ziraat yapılamaz, hastalıklar başgösterir, kıtlık ve felaket meydana gelirdi.
Sel, zelzele, kuraklık gibi, İlâhî musibetlerin ara sıra zuhur edişi, Allahü teâlânın sonsuz nimetlerine, lütuf ve ihsanına karşı isyanda olanları ikaz mahiyetindedir. Hiçbir nimet ve felaket sebepsiz değildir. Düşünebilenler için nice hikmetleri vardır.
Allahü teâlâ, insanoğlu için bunlar gibi daha nice sayısız nimetler yaratmıştır. Bunları kullanabilmek için akıl ve fikir ihsan etmiştir. Bu ihsanlara karşı kulluk vazifemizi yapmamız icap etmez mi?