Yaratıcı yaratılmaz
Mahlûklardaki değişmelerin sonsuz olamayacağı gibi, yaratıcıların da sonsuz olamayacağını, yaratmanın birinci bir yaratıcıdan başlayacağını yukarıda bildirmiştik. (Yaratıcıların biribirlerini yaratmaları sonsuz olarak gider) denince, hiçbir yaratıcının bulunmaması gerekir.
İşte, yaratılmış olmayan birinci ilk yaratıcı, mahlûkların tek yaratıcısıdır. Ondan önce ve sonra, başka bir yaratıcı yoktur.
Yaratıcı
yaratılmaz. Yaratılırsa mahluk olur. O, hep vardır. Bir ân yok olsa, her şey yok
olur. Vâcib-ül-vücûd, hiçbir bakımdan hiçbir şeye muhtaç değildir.
Yerleri, gökleri, atomları, canlıları, düzenli, hesaplı yaratanın kudretinin
sonsuz olması, âlim olması, dilediğini hemen yapması, bir olması, onda hiç
değişiklik olmaması gerekir.
Kuvveti
sonsuz olmasa ve âlim olmasa, böyle düzenli, hesaplı mahlûkları yaratamaz.
Bu yaratıcı birden çok olursa, birşeyin yaratılmasında, istekleri uymayınca,
istediği yapılmayanlar yaratıcı olamazlar ve yaratılan şeyler karmakarışık olur.
Yaratıcıda hiç değişiklik olmaz. Şimdi nasılsa, âlemi yaratmadan önce de öyle idi. Herşeyi yoktan yaratmış olduğu gibi, şimdi de, herşeyi yaratmaktadır. Çünkü değişmek, mahlûk olmayı, yoktan yaratılmış olmayı gösterir.
O hep vardır, yok olmaz. Bunun için, O’nda hiç değişiklik olmaz. Mahlûklar ilk yaratılmalarında Ona muhtaç oldukları gibi, her ân da muhtaçtır. Herşeyi yaratan, her değişikliği yapan yalnız Odur. Düzenli olmaları için ve insanların yaşayabilmeleri ve medenî olabilmeleri için, herşeyi sebeplerle yaratmaktadır. Sebepleri Allahü teâlâ yarattığı gibi, sebeplerin etki etmelerini, iş yapabilmelerini de, O yaratmaktadır. İnsanlar sebeplerin maddelere etki etmelerine vâsıta olmaktadır.