Kur’ân-ı kerîmi anlamak

Sual: Kur’ân-ı kerîmin ma’nâsını Muhammed aleyhisselâmdan başkası anlıyamaz mı?

CEVAP

Evet. Kur’ân-ı kerîmin ma’nâlarını tam olarak yalnız Muhammed aleyhisselâm anlamıştır. Ondan başka hiç kimse tam anlıyamaz. Eshâb-ı kirâm, ana dili olarak Arabî bildikleri, edîb ve belîğ oldukları hâlde, bazı âyetleri anlıyamaz, Peygamber efendimize sorarlardı. Resûlullahın Kur’ân-ı kerîmin tefsîrini Eshâbına bildirdiğini İmâm-ı Süyûtî haber vermektedir. (Hadîka)

Tefsîr, akılla yapılmaz. Eshâb-ı kirâmın bildirdiğinden başka türlü söyliyenler, dalâlete, hattâ küfre düşer. Tefsîr nakle dayanır.

Muhammed Ma’sûm-i Fârûkî hazretleri buyuruyor ki: (Kemâlâtın, üstünlüklerin ve olgunlukların her çeşidi nübüvvet kaynağından ve ışığından alınmıştır. Fakat herkes bu kaynaktan istidâdı kadar ve kabiliyeti nisbetinde istifâde eder.

Resûlullah, Hak âşıklarının istidâtlarına uygun olarak, onların rûhlarına ma’nevî sırlar bildirir, feyz ve ma’rifetleri ulaştırır ve yansıtırdı. Hadîs-i şerîfte, (İnsanlarla akıllarının seviyesine göre konuşunuz) buyuruldu.

Bir gün Peygamber efendimiz, Hz. Ebû Bekir’e derin, ince ma’rifetleri, onun seviyesine göre anlatıyordu.Yanlarına Hz. Ömer gelince, konuşma uslûbunu onun da anlıyacağı şekilde değiştirdi. Yanlarına Hz. Osman gelince, yine konuşma uslûbunu değiştirdi. Oraya Hz. Ali de gelince konuşmasını, hepsinin anlıyacağı şekilde değiştirdi. Peygamber efendimizin her defasında konuşma uslûbunu değiştirmesi, oraya gelen zâtların yaratılış ve istidâtlarının farklı oluşlarından meydana gelmiştir.) [Mektûbât-ı Ma’sûmiyye 59]

Hadîs-i şerîflerde buyuruldu ki: (Biz Peygamberler, herkese, seviyesine göre muâmele yapmak ve anlıyabileceği şekilde hitap etmekle emrolunduk.) [İ.Gazâlî]

(Aklın almıyacağı şeyi söylemek, fitne olur.) [İbni Asâkir]

Hz.Ali, göğsünü işâret edip, (Burada istediğiniz kadar bilgi vardır. Ancak bunu taşıyabilecek birisi olsa, hepsini ona anlatırım) buyurdu. Adamın biri bir âlime ince bir mes’ele sordu. Âlim cevap vermeyince, o kimse dedi ki:

- Sen, (İlmini gizliyene Allahü teâlâ ateşten gem vurur) hadîs-i şerîfini bilmiyor musun?

- Eğer anlattıklarımı anlıyabilecek bir kimse sorar da söylemezsem, o zaman bana gem vurulur. Kur’ân-ı kerîmde, (Sefîhlere, akılsızlara malınızı vermeyin) buyuruluyor. Mal verilmezse, ilim hiç verilmez. Hadîs-i şerîfte buyurulduğu gibi fitneye sebep olur. (İhyâ)

geri    mezhep    ileri