Eshab-ı kirama hakaret

Sual: Bir yazar, (Gelip geçmiş bütün insanlar içinde fiyaskosuz tek insan Resulullahtır. Bunun çömezleri arasında, vahiy kâtipliği yapan bile mürted olmuştur. Çünkü verici ne kadar kuvvetli olursa olsun, alıcı müsait değilse, verici Cebrail bile olsa, faydası olmaz) diyor. Böyle konuşmak câiz mi?

CEVAP

Bu yazar genelde peygamberlere, meleklere, eshab-ı kirama karşı saygısızca konuşur. Fiyasko, bir teşebbüste, gülünç ve başarısız neticedir. Böyle söylemek, diğer peygamberlerin fiyaskosu var demektir. Peygamberlere fiyasko isnat etmek çok çirkindir. Eğer fiyasko günah anlamında kullanılıyorsa, hiçbir peygamber günah işlememiştir. Hata  veya zelle anlamında kullanılmışsa, yine yanlıştır. Bir hadis-i şerif meali: (Hatasız kul olmaz. Yalnız Yahya peygamber hata etmemiştir.) [İ. Asâkir]

 Diğer peygamberler gibi Resulullahın da zellesi olmuştur. Bedir gazasında, Hz. Ömer ile Hz. Sad bin Muaz, esirlerin öldürülmesini, Resulullah efendimizle diğer eshab-ı kiram da, mal karşılığı bırakılmasını istedi. Esirler serbest bırakıldıktan sonra, Enfal suresinin, (Esirleri [mal karşılığı] salmak, hiçbir peygambere lâyık değildir.) mealindeki 67. ayet-i kerimesi geldi.

Resulullah efendimiz, (Mal karşılığında esirleri bıraktıkları için, eshabıma gelen azabı gördüm. Eğer azap geri çevrilmeseydi, Ömer ile Sad bin Muaz’dan başkası kurtulmazdı) buyurdu. (Beydavî)

Eshab-ı kiramı kötülemek

Eshab-ı kirama çömez denir mi? Peygamber efendimiz, Eshabım = Arkadaşlarım buyuruyor. Allahü teâlâ bile, bir sahabiye, (sahibihi), yani Muhammed aleyhisselamın arkadaşı buyuruyor. (Tevbe 40)

Hiçbir İslâm âlimi, Allah indindeki kıymetini bildiği için, eshab-ı kirama çömez dememiştir. Çömez; bir ustanın, kendi işini öğreterek yetiştirdiği çırağa denir. Eshab-ı kiram, peygamber mi olacak da, ona çömez deniyor? Ayrıca çömez kelimesi, küçümseyici anlamında kullanılır. Bunun için Abduh’un çömezi denilebilir. Fakat Allahü teâlâ, çeşitli ayet-i kerimelerde, eshab-ı kiramın hepsinin cennetlik olduğunu bildirmiştir. Böyle şerefli eshaba çömez demek, en azından edepsizliktir.

İmam-ı a’zam hazretleri, (Eshab-ı kiramın tamamını hayırla anarız) buyurdu.

Hz. İmam-ı Gazalî de buyurdu ki: (Eshab-ı kiram arasındaki olayları mübalağalı anlatmak haramdır. Çünkü onları sevmemeye sebep olur. Dinimizi bize ulaştıran onlardır. Birini kötülemek, dini yıkmak olur.) [Envar li-amel-il-ebrar]

Seyyid Ahmed Rıfai buyuruyor ki: (Eshab-ı kiram arasındaki olaylar üzerinde aşırı konuşmak, fikir yürütmek, hiç câiz değildir. Hepsini sevmek gerekir. Allah hepsinden razıdır.) (Tevbe 100, Maide 119, Fetih 18)

İbni Hacer-i Mekkî hazretleri buyuruyor ki:

(Eshab-ı kiramın hepsi adil, salih, evliya ve müctehiddir. Eshab-ı kiramdan birini kötülemek, Allahü teâlânın razı olduğunu bildirdiği ayetlere inanmamak olur.) [Tathir-ül-cenan]

Hiç bir sahabinin kâfir olmıyacağı, hepsinin cennete gideceği ayet ve hadisle bildirildi.

Allahü teâlâ, eshab-ı kiramdan razı olduğunu bildiriyor. Allahü teâlânın sıfatları sonsuzdur. Onlardan razı olması da sonsuzdur. Allahü teâlânın bunlardan razı olması değişmez. Sonradan mürted olacak, kâfir olacak kimseden razı olmaz. Münafıklar, eshaptan değildir. Münafıklardan birkaçının, küfürlerini açıklamaları, eshab-ı kiramın mürted olması demek değildir. Abdülaziz Dehlevî hazretleri buyurdu ki: Eshap arasındaki münafıklar müminlerden ayrıldı. Bir ayet-i kerime meali:

(Allahü teâlâ, sizi kendi hâlinize bırakmaz. Habisi tayyibden [münafığı müminden] ayırır.) [Âl-i İmran 179]

Hadis-i şerifte de buyuruldu ki: (Medine şehri, münafıkları müminlerden ayırır.) [Buhârî]

geri    mezhep    ileri