Allahü teâlâ, her kuşun kolayca uçabilmesi, gıdasını toplayabilmesi, soğuktan, sıcaktan korunması, kendini savunması ve üremesi için muhtaç olduğu her şeyi en uygun şekilde yaratmıştır. Mesela, yerde yürüyebilmesi, uçuş için yerden yukarıya yükselmesine ve yere konmasına yardımcı olması için kuşları iki ayaklı yaratmıştır.
Fazla soğuk ve sıcaktan müteessir olmaması için kuşun vücudunu tüylerle kaplı olarak, ayak derilerini de kalın ve dayanıklı olarak yaratmıştır. Kuşların ayak derileri de tüylü olarak yaratılsaydı, çamura girince çamur tüylere yapışıp uçuşa mani olurlardı.
Uçuş esnasında tüylerin kolay kopup kuşların çıplak kalmamaları için deriye çok sağlam raptetmiştir. Keza yağmurdan müteessir olmayacak biçimde tüyleri kaygan bir vasıfta yaratmıştır.
Kuşlardaki kanatların hikmetini düşünmeye çalışmalıdır! Kalın tüyleri tutan kemiğimsi çubuk olmasaydı, tüyleri bütün vücutta kıl gibi bitseydi, rüzgara karşı mukabele edemezdi. Tüyleri tutan çubuk kalın olduğu hâlde içi boş olduğundan uçuşa mani değildir. İçi boş olduğu için de kolay kolay kırılmaz.
Leylek gibi uzun ayaklı kuşların suda kolayca gıdalarını almalarını temin için boyun ve gagalarını da uzun yaratmıştır. Ayaklar uzun olduğu hâlde boynu kısa olsaydı veya ayakları kısa olduğu hâlde boynu uzun olsaydı gıdalanmaları mümkün olmayacak kadar zor olurdu. Mesela gagası kısa olsaydı, su içinde boğulabilirdi.
Allahü teâlâ, her cins kuşa, beslenmelerine uygun şekilde gaga yaratmıştır. Gaga, keskin olduğu için bıçak vazifesini görür. Gaga ile parçalanıp yenen şeyler, karındaki yüksek ısı sayesinde gayet ufak olarak öğütülür, böylece dişlere lüzum kalmaz.
Cenab-ı Hak, kuşların üremesini yumurta ile yarattı. Eğer yavrusunu karnında yaratmış olsaydı, bu hâl, kuşun uçmasına mani olurdu. Kuluçka müddeti boyunca yumurtaların üzerinde yatması kuşa ilham olunmuştur. Güvercinler, kuluçkadaki yumurtalar soğuyup bozulmasın diye biri çıktığı zaman diğeri ona vekalet ederek kuluçka müddetince nöbetleşe yumurtalar üzerinde yatıyorlar. Sanki bu tedbir kalkınca yumurtaların bozulacağı kendilerine öğretilmiştir. Mektep medrese görmeden kuşlara bunları kim öğretmiştir? Bütün bunlar tesadüfi şeyler değildir. Cenab-ı Hakkın kudretinin tezahürüdür.
Leylekler, Anadoludan kalkıp Afrikaya göç ediyorlar. Göç sadece leylekler arasında değil, başka kuşlar arasında da vuku bulmaktadır. Turna ve kırlangıç gibi Amerikada ötleğen denilen kuşları, Kanadadaki yazlık yuvasını terkederek, dağ, orman ve nehirler aşarak 4-5 bin kmlik bir seyahatten sonra Güney Amerikadaki kışlıklarına ulaşırlar. Üç gün, geceli gündüzlü hiç durmadan kafile halinde uçarlar.
Göçmen kuşlar, uygun rüzgarlar bulabilmek için yerden 6 km. yukarılara kadar çıkarlar. Yiyecek bulmak ve soğuktan korunmak için göç ederler. Seyahata çıkmadan önce vücutlarına yağ depo ederler. Yağın, aynı miktardaki protein ve karbonhidrata göre iki misli enerjiye sahip olması, kuşlar için en iyi bir yakıt olmasına sebeptir. Kuşlar, eski yuvalarını bulmak için Güneşi pusula olarak kullanırlar. Sisli ve bulutlu havalarda ise, yerin manyetik sahasını, geceleri ise yıldızları pusula olarak kullanırlar. İnsanlar frekansı 16000den az olan sesleri işitemediği hâlde, kuşlar rahatça işitebildikleri için yollarını kolayca bulabiliyorlar.
İnsanlar, mevcut olan yerçekimi kanununu 17. asırda öğrenmişken, kuşlar, asırlardan beri yerin manyetik alanıyla çekim gücü arasındaki açıyı ölçerek yönlerini tayin etmeleri bir tesadüf olamaz. Kainatta tesadüflere yer yoktur. Her şey kudret sahibi Yüce Rabbimizin hikmetleriyle vuku bulmaktadır. Kuşların bu harikulade hadiselerini bilim henüz çözememiştir. Bilim bunları çözmeye başlarsa, kuşlardaki bu kabiliyetin tesadüfi olmadığı anlaşılır, böylece inkar yerini imana bırakmaya mecbur kalır.
Bunlar gibi tabiattaki her varlık da, bir sanat eseridir. Bir otomobilin tabiat kuvvetleri ile, tesadüfen meydana geleceğini kabul etmiyen, baştan başa bir sanat eseri olan bu âlemi tabiat yaratmış diyebilir mi? Elbette diyemez. Kainat tesadüfi değilse, bir gaye için yaratılmıştır. İnsanın yaratılışındaki maksat, Allahü teâlâyı tanıyıp Ona ibâdet etmesidir. (Ben kainatı inceledim. Tesadüfi değildir. Bunun bir yaratıcısı vardır.) demek insanı felaketten kurtaramaz. Çünkü bir yahudi de (Allah var) diyor. Doğru iman sahibi olabilmek için Muhammed aleyhisselamın getirdiklerinin hepsine de inanmak gerekir.