Uşur vermek
Uşur nedir
Sual: Uşur nedir, nelerden ve nasıl verilir?
Toprak mahsullerinin zekatına uşur denir. Fakir veya borçlu olanın da uşur vermesi gerekir.
Fakat ticaret malı
ve hayvan zekâtı böyle değildir. Borçlar düşüldükten sonra kalanı, nisap
miktarını
buluyorsa zekât verilir. İmam-ı a'zam
hazretleri buyuruyor ki: (Mahsul topraktan alındığı zaman, az
olsun, çok olsun onda birini veya kıymeti kadar altın veya gümüşü Müslüman
fakirlere vermek farzdır.)
İmameyn’e
göre, uşur vermek için mahsulün bir yıl dayanıklı olması ve miktarının 1250
litreden [yaklaşık bir tondan] çok olması gerekir. Mesela yarım ton buğdayı
çıkan fakir, İmameyn’in kavline
göre uşur vermezse günaha girmez. Fakat zenginin yüz kg. buğdayı olsa onda
birini vermesi gerekir.
Uşur veren fakir, başkalarının verdiği uşru alabilir. Fakat zenginin zekât
alması haramdır.
Bir kimse
tarlasının veya bahçesinin onda birini bir fakire verse, tarlasının veya
bahçesinin kalan kısmının uşrunu yine her sene vermesi gerekir. Gülün uşru
verilmez. Fakat ticaret niyetiyle yetiştirildiği zaman zekâtı verilir.
Buğday ve arpanın uşrunu, arpadan vermek caizdir. Buğdayın uşrunu, başka
yılın buğdayından veya undan da vermek caizdir. Zeytinin uşrunu ise zeytinyağı
olarak vermek caizdir.
Mal sahibi ile kiracı eşit mahsul almışsa, uşru yarı yarıya verirler.
Ev bahçesine sebze yerine
buğday ekilse, ev bahçesi olduğu için uşru verilmez. Ev bahçesi, ticaret
niyetiyle yetiştirilirse uşru verilir. İhtiyaç için yetiştirilen sebzenin uşru
olmaz.
Borçlu ve uşur
Sual: Fakir veya borçlu olanın da uşur vermesi lâzım mıdır?
CEVAP
Evet. Fakat ticâret malı ve hayvan zekâtı böyle değildir. Borçlar düşüldükten sonra kalanı, nisâb miktarını buluyorsa zekât verilir. (Hidâye)
Sual: Uşur veren fakir, başkalarının verdiği uşru alabilir mi?
CEVAP
Evet
alabilir. Fakat zekât verenin, zekât alması harâm olur. (İmâd-ül- islâm)
Ben mesul müyüm?
Sual: Akrabalarım, bahçemi ücretsiz ekip uşur vermiyorlar. Ben mesul müyüm?
CEVAP
Hayır.
Uşru verilmeyen maldan yemek
Sual: Babam üzümlerin uşrunu vermiyor. Bize verdiği pekmezden yememiz câiz midir?
CEVAP
Evet.
Uşru kilo ile tartarak vermek
Sual: Buğday, arpa ve hurmanın uşrunu kilo ile tartarak vermek câiz midir?
CEVAP
Evet câizdir.
Masrafa bakılmaz
Sual: Zeytine yaptığımız masraf, mahsûlden fazladır. Uşr vermek gerekir mi?
CEVAP
Toplanıyorsa vermek gerekir.
Sual: Çok masraf edip çok az mahsûl alanın, yine uşur vermesi gerekiyor mu?
CEVAP
Masraf ne kadar çok, mahsûl de ne kadar az olursa olsun, her mahsûlün uşrunu vermek farzdır.
Gül ve uşur
Sual: Gülün uşru verilir mi?
CEVAP
Ticâret niyetiyle olduğu zaman zekâtı verilir.
Arpadan uşur
Sual: Buğday ve arpanın uşrunu, arpadan vermek câiz midir?
CEVAP
Evet.
Buğdayın uşru
Sual: Buğdayın uşrunu, başka yılın buğdayından vermek câiz midir?
CEVAP
Evet. Undan da vermek câizdir.
Zeytinin uşru
Sual: Zeytinin uşrunu, zeytinyağı olarak vermek câiz midir?
CEVAP
Evet.
Mal sahibi ile kiracının uşru
Sual: Mal sâhibi ile kirâcı eşit mahsûl almışsa, uşru kim verir?
CEVAP
Yarı yarıya verirler.
Ev bahçesi
Sual: Ev bahçesine sebze yerine buğday ekilse, uşru verilir mi?
CEVAP
Ev bahçesi olduğu için verilmez.
Sual: Ev bahçesi, ticaret niyetiyle yetiştirilirse yine uşru verilmez mi?
CEVAP
Ticaret niyetiyle yetiştiriliyorsa, uşru verilir.
İhtiyaç için yetiştirilen sebzenin uşru
Sual: İhtiyâç için yetiştirilen sebzenin uşru olur mu?
CEVAP
Olmaz.
Ortaklıkta uşur
Sual: Ortak tarladan çıkan mahsûlün yarısının uşrunu veriyoruz. Diğer yarısını öteki ortak vermezse bize de günâh olur mu?
CEVAP
Ortağı da râzı edip tamamının uşrunu vermeli. Râzı olmazsa, yarısının uşru verilir.